Foto: Saskia Aukema, bij expositie Amsterdam Museum
* Een biddende moslima bij het Texaco-tankstation in Benningbroek, een dorp van de gemeente Medemblik in de kop van Noord-Holland. Het waait vast stevig en de kans is niet denkbeeldig dat een lawaaiige Boeing 747 boven haar hoofd intussen aan de landing begint. De foto van Saskia Aukema is een uit de reeks die ze maakte voor de expositie ‘Bekeerd, moslim worden – moslim zijn’ in het Amsterdam Museum. De tentoonstelling is gebaseerd op promotie-onderzoek dat antropoloog Vanessa Vroon-Najem tussen 2006 en 2011 verrichtte naar vrouwen die zich in de regio Amsterdam tot de islam bekeerden.
Waarom zetten ze die stap? Het meest hardnekkige vooroordeel is dat hun bekering vast werd afgedwongen door hun moslimmannen, die tegelijk ook verordonneerden dat ze voortaan hoofddoeken moesten dragen. Uit interviews met vijf moslimvrouwengroepen in Amsterdam-West inventariseerde Vroon overwegingen die veel rijker geschakeerd waren dan de voor de hand liggende inspiratie door de huwelijksband met een moslim.
Vroon in het prachtige hardcover-boek van uitgeverij KOMMA bij de tentoonstelling: ‘Naast sociale relaties met moslims speelt ook de aantrekkingskracht van de islam als geloof een rol bij het besluit tot bekering. In vergelijking met het christendom wordt vaak genoemd dat de islam ‘rationeler’ is, met name omdat de notie van de drie-eenheid in de islam afwezig is.’ Uitgangspunt is dat je zelf verantwoordelijk bent voor je daden en daar persoonlijk verantwoording over aflegt tegen God. Volgens Vroon wordt dat ‘veelal logischer gevonden dan de christelijke notie van de erfzonde’.
Maar de bekeerde vrouwen (plus één man, een skateboarder die zijn gebedsmatje zo nodig ook in de halfpipe uitrolt) vonden de precieze redenen van hun stap toch meestal moeilijk onder woorden te brengen. Vroon: ‘Het wordt vaak omschreven als een gevoel. Ook benadrukken veel vrouwen dat de regels van de islam heel logisch overkomen en dat de islam hun een duidelijke structuur in het dagelijks leven geeft, bijvoorbeeld door vijfmaal per dag het gebed te doen.’
En schijnt de zon op aarde voor hen dan voortaan continue, met bovendien vooruitzicht op het eeuwige licht in het hemelse paradijs? Vroon en haar gesprekspartners zijn realistisch: vijf keer per dag bidden, zelfs in een tochtige Noordhollandse polder, altijd halal eten, geen alcohol drinken, trots een hoofddoek dragen, je aan de ramadan houden en de scepsis van velen in de buitenwereld hanteren, vragen veel moed en doorzettingsvermogen. Het Amsterdam Museum heeft een tentoonstelling gemaakt die de hiaten in kennis over deze wereld van moslim-vrouwen voorbeeldig opvult. Petje af.
De expositie ‘Bekeerd, moslim worden – moslim zijn’ in het Amsterdam Museum duurt tot en met 27 juli. Voor meer informatie: www.amsterdammuseum.nl.
‘Bekeerd’, tekst Vanessa Vroon-Najem, Saskia Aukema fotografie, uitgeverij KOMMA/d’ jonge Hond, 148 pagina’s, 25 euro.
Een van de ruim 40 portretten uit de fotodocumentaire 'Bekeerd' in het Amsterdam Museum. Foto: Saskia Aukema
