Huisaltaar met Guanyin en twee helpers, China, anoniem, ca 1700 -1725, aankoop met steun Vereniging Rembrandt, 1919
*Ook nog niet eerder gehoord van de Aziatische godheid van het mededogen Guanyin, van de zesde tot de twintigste eeuw geliefd als vervuller van wensen en hulpverlener in nood? In het Rijksmuseum is in de Aziatische afdeling een serene tentoonstelling ingericht waar Guanyin – tot de tiende eeuw als man verbeeld, daarna meestal als vrouw – haar verschillende gezichten toont. Als bodhisattva – een verlicht wezen in het boeddhisme – zou ze als belichaming van het grote mededogen van alle boeddha’s in China, Japan, Tibet, Nepal en Indonesië eeuwenlang onmisbaar blijven. Publicitair handig werd Guanyin in de zeventiende eeuw zelfs door de Jezuïeten gebruikt om in Azië het christendom te verspreiden: voor dat doel werd ze in verband gebracht met Maria.
Op bijgaande foto heeft Guanyin gezelschap van twee bedienden: Shancai (‘Kind van rijkdom’), een jongen met gevouwen handen en Longnu (‘Drakendochter’), een meisje met een juweel. Volgens het tekstbordje toont het porseleinen beeldje - wellicht gemaakt voor een Chinees huisaltaar - de imaginaire plek waar Guanyin volgens de overlevering woonde, een grot op het eiland Potalaka in de Zuidelijke Zee. De datering is tussen 1700 en 1725, toen in China de Quing-dynastie (1644-1911) aan de macht was.
Beer en krab bij een rots, Mori Ippo, 1808-1871, schenking J.P. Filedt Kok, Amsterdam, 2015
De Guanyin-presentatie in de Aziatische afdeling van het Rijksmuseum duurt tot en met 15 oktober. Daar nu ook te zien: een gerestaureerd kostbaar Japans kamerscherm met vermaak bij kersenbloesems uit de periode 1675-1725 en negentiende-eeuwse Japanse schilderingen uit de Shijo-traditie, geschonken door J.P. Filedt Kok, oud-directeur collecties van het Rijksmuseum.
Voor meer informatie: http://www.rijksmuseum.nl
Vermaak bij de kersenbloesems, anoniem, 1675-1725, bruikleen Vereniging van Vrienden der Aziatische Kunst, 1972, detail
