Martin Gerlach, compositie met mossels, vissen, zeekreeft en visgerei, Festons und Decorative Gruppen, Wenen, derde editie, 1897-98, detail eigen foto
*De Duits-Oostenrijkse fotograaf Martin Gerlach (1846-1918) had een virtuoos talent voor het samenstellen van rijk gevulde composities van planten, dieren en voorwerpen. Naar een eeuwenoude traditie in het kunstonderwijs werden ze ter inspiratie gebundeld in voorbeeldboeken. Gerlach publiceerde zijn collages vanaf 1893 onder de titel Festons und Decorative Gruppen aus Pflanzen und Thieren, Jagd-, Touristen- und andere Geräthen. Als fotografisch genre was het in de jaren 1890 op zijn hoogtepunt, het Rijksmuseum bezit een derde en laatste editie.
Martin Gerlach, compositie met naaldhout, dierenschedels, kalebassen, fazant, wilde eend, laurier en Turkse eik, Festons und Decorative Gruppen, Wenen, derde editie, 1897-98, detail, eigen foto
Gerlachs album omvat 140 composities, op een expositie zijn er de komende maanden negentig te zien. Conservator fotografie Hans Rooseboom: ‘Festons und Decorative Gruppen is een van de opvallendste fotografisch geïllustreerde boeken van rond 1900 en is een eigenzinnige en afwijkende serie binnen de fotografie.’ Opvallend zéker, maar in deze grote aantallen al gauw wel erg veel van hetzelfde. Gerlach zelf (had hij kritiek gekregen?) vond dat geen bezwaar. De rijkdom van zijn materiaal leidde door de haast (bloemen verwelkten snel) tot 'een zekere opeenhoping van onderwerpen', schreef hij in zijn album. En voegde daaraan toe 'dat hij liever te veel dan te weinig bood'.
Karl Blossfeldt (1865-1932) werd een kwart eeuw later wereldberoemd met foto’s van afzonderlijke plantvormen, informeert het bordje bij een prachtig verstilde ‘Aconitum anthora’ van zijn hand uit 1928. Jammer genoeg is het er op deze expositie maar één.
De expositie ‘Masters of Photography. Martin Gerlach’ in de Fotozaal van het Rijksmuseum duurt tot en met 8 januari. Voor meer informatie: http://www.rijksmuseum.nl
Karl Blossfeldt, Aconitum anthora, 1928, detail, eigen foto
