Jan Massys, De wereld voedt veel zotten, circa 1530, olieverf op paneel
*Onder de wervende titel ‘Voor God & Geld’ opent deze week in het Caermersklooster in Gent een expositie over de ‘Gouden Tijd van de Zuidelijke Nederlanden', het Graafschap Vlaanderen en Hertogdom Brabant in de periode vanaf 1200. Verbeteringen in de landbouw zorgden vanaf de elfde eeuw voor grotere oogsten, veel boeren raakten werkloos en trokken naar de steden waar ze ondernemende burgers werden. De voorspoed eindigde tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) met de vlucht van veel leden van de economische en culturele elite naar de Noordelijke Nederlanden.
Curator prof. dr. Katharina van Cauteren bracht uit musea, archieven, bibliotheken en privéverzamelingen een schat aan werken bijeen die deze groei en bloei illustreren. Maar ook wordt getoond hoe geleidelijk de klad in de religieuze moraal van de katholieke gelovigen sloop. Bijvoorbeeld door de grootschalige verkoop van aflaten om in een ommezwaai zonden kwijt te raken.
Jan Cornelisz Vermeyen, Portret van Jodocus Aemszoon van der Burch, 1541, olieverf op paneel. Van der Burch, telg uit een welvarende Delftse brouwersfamilie, werd in 1522 door Karel V benoemd tot een van de zeven leden van de Raad van Brabant, een uitzonderlijke eer.
Initiatiefnemers van de expositie waren Jozef Dauwe, gedeputeerde van de Provincie Oost-Vlaanderen, en Fernand Huts - CEO van Katoen Natie/Indaver, het Antwerpse bedrijf in logistiek dat wereldwijd actief is– maar ook bevlogen verzamelaar van kunst en historische objecten. Huts baarde dit voorjaar opzien met zijn bekendmaking dat The Phoebus Foundation – het kunstfonds van Katoen Natie – voortaan rond acht miljoen euro krijgt te besteden: een verhoging van 0,35 naar 0,5 procent van de jaarlijkse omzet. Met dat bedrag krijgt het fonds meer armslag om bureaucratische rompslomp te omzeilen en sneller cultuurprojecten te realiseren. Zoals de expositie in het monumentale Gentse klooster, tot 1796 onderkomen van de geschoeide karmelieten en na achtereenvolgens archeologisch museum, museum voor volkskunde en bergplaats voor operadecors, vanaf 1998 Provinciaal Cultuurcentrum.
Toegeschreven aan Jan Mostaert, Portret van een man met schedel, ca 1520
Het thema wordt uitgediept in het wetenschappelijke kunstboek ‘Gouden Tijden. Rijkdom en status in de middeleeuwen’, verzorgd door Luc Demeester, dr. Véronique Lambert en prof. dr. Peter Stabel. Van Cauteren en Huts vulden ter informatie samen het ‘twee-eiig tweelingboek’ ‘Voor God & Geld. Gouden Tijd van de Zuidelijke Nederlanden’. In het persdossier toont Huts zich een optimist: ‘Toch is het verhaal niet afgelopen. De geest van het ondernemerschap, de erfenis van de praktische, nieuwe mens, leeft verder in u en mij.’
De expositie ‘Voor God & Geld’ in het Caermersklooster , Lange Steenstraat Gent, duurt tot 1 januari 2017. Voor meer informatie: http://www.voor-god-en-geld.be.
Caermersklooster Gent
