Marie-José Spreeuwenberg, Mama (groene vingers), portret van mijn 90-jarige moeder
*Oud-minister van cultuur Hedy d’ Ancona is het nog niet verleerd: bij de opening van de expositie ‘Het Portret’ in Slot Zeist pleitte ze dit weekend met passie voor een Nederlands Portret Museum. Ze had net genoten van een bezoek aan de National Portrait Gallery in Londen en er vastgesteld dat zoveel portretten bij elkaar ook een mooie kennismaking met de cultuur van een samenleving zijn. Waarom kan dat niet hier? Aan Stichting De Nederlandse Portretprijs, initiatiefnemer van ‘Het Portret’, zal het niet liggen. De jury moest uit 1254 inzendingen 50 genomineerden selecteren, een megaklus. Op 3 november worden de winnaars van in totaal 25.000 euro aan prijzengeld bekendgemaakt, het publiek mag meestemmen.
Willeke Frima, De tekenaar, portret van Egbert, mijn tekenmaatje
Juryvoorzitter Rudi Ekkart – gepromoveerd op portretkunst en bekend als voorzitter van de commissie die restitutie van door de Duitsers geroofde kunst in goede banen leidde – legt in de catalogus de vinger op een aantal zere plekken. De jury - met onder meer Beelden aan Zee-directeur Jan Teeuwisse, kunstschilder/tekenaar Sam Drukker en kunsthistoricus/cultuurjournalist Wieteke van Zeil - moest uit de inzendingen constateren dat portretkunst in Nederlandse kunstopleidingen niet die plaats inneemt die wenselijk zou zijn ‘en dat daardoor te weinig kunstenaars een goede opleiding op dit terrein hebben gehad’. Daarnaast worden er ‘wel tal van opdrachten verstrekt, maar minder dan nodig zou zijn om de portretkunst in ons land tot een werkelijke bloei te brengen’. Opdrachtgevers laten zich veelal leiden door toevallige omstandigheden en ook nogal eens door een bescheiden prijs: ‘Niet zelden worden opdrachten zelfs verstrekt aan daartoe niet competente amateur-portrettisten.’ Er zijn er zelfs bereid ‘de opdracht gratis uit te voeren’.
Gert Jan Slotboom, De Hyperboreeërbroederschap, groepsportret van mijn vriendenkring (verwijzing naar Jan van Scorel)
Stichting De Nederlandse Portretprijs is opgericht door zorgen daarover en vanuit een hooggestemd ideaal: de hedendaagse portretkunst naar een niveau te brengen gelijkwaardig aan dat van de Gouden Eeuw. De eerste expositie was in 2017 in Paleis Soestdijk, uit 850 inzendingen waren toen ook 50 genomineerden gekozen, er kwamen 20.000 bezoekers.
Museumkijker had de genomineerden voor dit jaar eerst op internet bekeken en al een winnaar gekozen. Eenmaal op de expositie in het prachtige Slot Zeist – in de 17de eeuw gebouwd als zomerverblijf voor Willem Adriaan van Nassau-Odijk, een kleinzoon van prins Maurits – kon die keus zo in de prullenbak: de diversiteit en kwaliteit van het ‘echte’ werk veroorzaakte een heuse breinbreker. Wieteke van Zeil herkende dat desgevraagd: ‘Het wordt nog echt moeilijk voor de jury.’ Smaken verschillen en dat geldt sterker voor portretkunst van de afgelopen honderd jaar dan de eeuwen daarvoor, verklaart Ekkart dat in de catalogus.
Dora Carpentier, Broer, opdracht
De expositie ‘Het Portret’ in Slot Zeist duurt tot en met 17 november. Voor meer informatie: http://www.slotzeist.nl/ en http://www.portretprijs.nl Slot Zeist is goed bereikbaar met openbaar vervoer, vanaf Utrecht CS onder meer bus 50, halte Jaarbeurszijde
Slot Zeist, eigen foto
