Uit fijnkorrelig Grieks marmer gehakt prinsje, wellicht de jong vermoorde Tiberius Gemellus
* Het Allard Pierson Museum, gevestigd in een beschermd pand aan de Oude Turfmarkt in Amsterdam, is gewijd aan de oude culturen van Egypte, Griekenland en Rome. De reis naar dit verre verleden ging nog altijd zonder moderne museale snufjes, maar op de heropende Romeinse afdeling is nu de eerste stap richting een digitale facelift gezet.
Een prinsje, nog geen tien jaar oud en volgens het museum van fijnkorrelig Grieks marmer, is er ook bij. Misschien is het Tiberius Gemellus (19-37/8 na Chr.), met zijn neef Caligula in het jaar 31 door keizer Tiberius aangewezen als erfgenaam. Tiberius Gemellus werd al jong vermoord, voor machtsbeluste Romeinen altijd handig, want een troonopvolger minder.
Het prinsje kijkt richting een vitrine met prachtig gebeeldhouwde koppen die de diversiteit van de bevolking van het uitgestrekte Romeinse Rijk tonen. Op de expositie ‘Keys tot Rome, het Romeinse Rijk ontsloten’ vinden de bezoekers Ipad-schermpjes waarop ze met een key card (een bedrukte pas met een RFID-chip in de vorm van een sleutel) objecten van alle kanten kunnen bekijken en touch screen nadere informatie oproepen. In 3D geprinte schaalmodellen van bouwwerken zijn sensoren aangebracht die reageren op een aanraking. Zo wordt op een scherm een afbeelding van de ongeschonden vroegere staat geactiveerd. Ook nieuw is het ‘Revealing Flashlight’: door middel van een projector en een bewegingssensor worden daarmee op het originele voorwerp de oorspronkelijke kleuren weergegeven.
De ronde maken zonder digitale technologie is echter nog even aantrekkelijk als vroeger, stelt het Allard Pierson trouwe – vooral oudere – vrienden van het museum gerust. Thema van de expositie: in het Romeinse Rijk is geen sprake van één uniforme cultuur geweest. Frits Naerebout en Miguel John Versluys zeggen het in de inleiding van de catalogus zó: ‘Het hele Romeinse Rijk is Romeins, maar het omvat wel een wereld die reikt van Schotland tot Syrië, van de Rijn tot de Atlantische kust van Marokko. Een veelheid van culturen. En daar komt nog bij dat niet iedereen op zijn plaats blijft: niet alleen de Romeinse overheid stuurt soldaten en bestuurders van de ene kant van het rijk naar de andere, ook handelaars en avonturiers gaan op weg langs de infrastructuur die het rijk zelf geschapen heeft.’
In die ‘global society’ wemelde het van interacties en kruisbestuivingen. Zo werd de Egyptische godin Isis in het Romeinse Rijk een van de meest vereerde goden: op de foto een bronzen Isis Regina in de eerste eeuw na Chr. in de gedaante van Romeinse godin in een typisch Egyptische houding. Op haar hoofd draagt ze een kroon met twee struisveren en koeienhorens, een zonneschijf ertussen. Het tekstbordje informeert dat ze in haar linkerhand een lotuskelk vasthoudt waarop haar zoon Harpokrates en Osiris zitten.
De expositie ‘Keys to Rome, het Romeinse Rijk ontsloten’ in het Allard Pierson Museum (Oude Turfmarkt 127, Amsterdam) duurt tot en met 15 maart. Voor meer informatie: http://www.allardpiersonmuseum.nl
Isis, brons, 1-ste eeuw na Chr. , Egypte
