Anna Sluijter, Gezicht op een dorp, 1919, Singer Laren, foto Lucie Th. Vermij
Museum Singer Laren slaagt er steeds wonderwel in uit de collectie hoogtepunten van het Nederlands impressionisme en modernisme een oogstrelende nieuwe expositie samen te stellen. De insteek dit keer: ‘Een nieuwe kijk’.
Door Lucie Th. Vermij
De nieuwste kijk-op-de-collectie focust op het uitlichten van beeldbepalende verzamelaars enerzijds en de rol van vrouwen anderzijds. Die rol, of die nu van maker, model, verzamelaar, schenker, opdrachtgever of professional is, is tot op de dag van vandaag onvoldoende belicht, hoewel vrouwen vaak aan de bron staan van veel waardevolle initiatieven.
Verzamelaars spelen een belangrijke rol in het museum. Singer Laren is in 1956 gesticht door Anna Singer-Brugh ter nagedachtenis aan haar echtgenoot, de schilder William Henry Singer. Anna en William, naar Europa gekomen vanuit de VS, verzamelden veel werken van Franse schilders uit de omgeving van de School van Barbizon, alsook van bevriende Amerikaanse kunstenaars en impressionistisch werkende Gooise kunstenaars. Hun verzameling is de basis van de collectie, door de jaren heen aangevuld met aankopen en grote schenkingen van andere verzamelaars.
Else Berg, Circus met gitaar, ca 1927, schenking collectie Nardinc, foto Singer
Deze basis werd aangevuld met een grote schenking van de erfgenamen van schilder Ferdinand Hart Nibbrig en de collectie Groeneveld. Het echtpaar Groeneveld-Woerlee verzamelde vanaf 1940 laat negentiende-eeuwse tot eigentijdse kunst. In 1993 schonken ze hun gehele collectie - ruim tweehonderd werken, waaronder zesenzestig etsen van Aat Veldhoen - aan Singer Laren. In 2015 ontving het museum van kunstkenner, auteur en kunstverzamelaar Renée Smithuis een omvangrijke schenking schilderijen van de Bergense School. Zij had een grote collectie Hollands expressionisme en een grote liefde voor de Bergense School en het contrastrijke kleurgebruik van kunstenaar Dirk Filarski. In 2018 maakte Els Blokker-Verwer bekend dat zij haar Collectie Nardinc aan Singer Laren schonk, met daarbij meteen ook maar een nieuwe vleugel voor het museum. De fascinaties van deze verzamelaars (v) zijn bepalend voor de collectie nu.
Charley Toorop, Port de Villefranche., 1934, foto auteur
En tussen de geschonken werken zitten ook veel vrouwen, al geeft het museum aan dat ze op het gebied van gendergelijkheid in de collectie nog wel wat nog stappen te zetten heeft. Slechts negen procent van de werken in Laren is gemaakt door vrouwelijke kunstenaars. In deze expositie wordt de bezoeker attent gemaakt op een groot een aantal bijzondere en vooruitstrevende vrouwen, onder wie Else Berg, Gertrud Leistikow, Charlotte van Pallandt, Charley Toorop, Suze Robertson, Thérèse Schwartze, Wally Moes, Lizzy Ansingh, Jo Koster, Coba Ritsema, Marianne Franken, Käte Kollwitz, Jacoba van Heemskerck, Anna Sluijter, om er slechts een paar te noemen.
Van een aantal van hen zijn in de loop der jaren grote overzichtstentoonstellingen geweest, zoals van Charley Toorop in Arnhem, en in het Kröller Möller Museum en Jacoba van Heemskerck in het Kunstmuseum, Else Berg in het Joods Museum in Amsterdam en onlangs nog Suze Robertson in Panorama Mesdag, maar veel van hen zijn toch tamelijk onbekend. Nieuw voor mij was Wally Moes (1856–1918) een Nederlands kunstschilder, bevriend met de Duitse schilder Arina Hugenholtz en de Nederlandse Thérèse Schwartze, die hier ook hangen. Anna Sluijter (1866-1931) schilderde geabstraheerde landschappen. Zij illustreerde ook bladmuziek en ze had een eigen fotoatelier in hartje Amsterdam, onder de naam 'Dames Sluijter & Boom', waarschijnlijk het eerste door vrouwen gedreven fotoatelier in Amsterdam.
Thërèse Schwartze, Portret van Lizzy Ansingh, foto auteur
Er hangt bij deze tentoonstelling overigens niet alleen werk van vrouwen; de tentoonstelling is niet direct een feministisch statement. Het werk van de vrouwen hangt tussen andere groten als Jan Sluijters, Kees van Dongen, Leo Gestel, Max Beckmann, Piet Mondriaan. Zij zorgen dan weer voor het feest der herkenning.
Voor meer informatie:
De tentoonstelling ‘Een nieuwe kijk’ is te zien tot 11 mei 2025
- Singer Museum Laren, Oude Drift 1, 1251 BS Laren
