Rembrandt, Portret van Petronella Buijs, 1635, New York, The Leiden Collection
*Is het een échte Rembrandt? Of een schilderij van Rembrandt en leerling(en)? Toch geen werk van Rembrandt maar van een virtuoze tijdgenoot? Of een kopie uit latere tijd? Het oordeel over de authenticiteit van zijn werk is na vele jaren Rembrandt Research Project, nog steeds aan het schuiven. Het Rembrandthuis presenteert van 9 mei tot en met 2 september als eerste Europese museum twee recent herontdekte schilderijen uit The Leiden Collection van het Amerikaanse verzamelaarsechtpaar Tom en Daphne Recanati Kaplan: ‘Portret van Petronella Buijs’ (1635) van Rembrandt zelf en ‘Man met zwaard’ (ca. 1640 – 1644) van Rembrandt en atelier. Net gekocht en zo’n besluit nemen verzamelaars zelden lichtvaardig.
Volgens de informatie van Het Rembrandthuis was het portret van Petronella Buijs decennialang zoek tot het in 2017 opdook op een kunstmarkt. Rembrandt signatuur staat erop en het pendant met Petronella’s echtgenoot Philip Lucasz in de National Gallery in Londen, is altijd onbetwist een échte geweest. Het Rembrandt Research Project suggereerde in 1989 echter dat Petronella waarschijnlijk door een assistent was geschilderd omdat de penseelstreek van onze grootste Gouden Eeuw-meester sneller en losser dan gewoonlijk oogde. Inmiddels wordt daar anders over gedacht: Petronella was vermoedelijk een haastklus: ze vertrok op 2 mei 1635 naar Batavia.
‘Man met zwaard’ werd lange tijd als een Rembrandt gezien, tot deze toeschrijving in 1970 werd verworpen. Voortaan werd er onder meer gedacht aan een kopie uit de achttiende eeuw. Nieuw onderzoek heeft uitgewezen dat Rembrandt het oorspronkelijke portret heeft geschilderd, waarna een leerling er de fantasietronie van maakte die ons nu aankijkt. Hoewel Rembrandts oorspronkelijke voorstelling grotendeels is overgeschilderd, is het gezicht onaangeroerd gebleven. Het Rembrandthuis typeert de stijl van het werk als kenmerkend voor Rembrandt in de beginjaren veertig.
Tijdens de presentatie - ‘Bijzonder bezoek’ gedoopt - wordt met tekst en beeld stapsgewijs de route van twijfel en herontdekking naar nieuw onderzoek en toeschrijving gevolgd. Beide schilderijen zijn meer dan honderd jaar niet in Nederland te zien geweest. Ze reizen in het voorjaar van 2019 door naar het Louvre in Abu Dhabi voor een overzichtstentoonstelling van The Leiden Collection. De Kaplans hebben ongeveer 250 schilderijen en tekeningen van Nederlandse kunst uit de zeventiende eeuw verzameld, de grootste particuliere collectie in zijn soort ter wereld.
De presentatie ‘Bijzonder bezoek’ in Museum Het Rembrandthuis duurt van 9 mei tot en met 2 september. Voor meer informatie: http://www.rembrandthuis.nl
Rembrandt en atelier, Man met zwaard, ca. 1640-1644, New York, The Leiden Collection
