Piero della Francesca, rond 1415/20 - 1492, De Geboorte, 1470-5, The National Gallery
*The National Gallery in Londen brengt bezoekers deze weken in kerststemming met ‘Christmas at the Gallery’ en ‘Angel Trail’, hoogtepunten uit de collectie die de verhalen over de geboorte van Christus in beeld brengen. Favoriet van Museumkijker is ‘De Geboorte’ van de Toscaanse meester Piero della Francesca (rond 1415/20 – 1492) in ‘room 66’, geschilderd tussen 1470 en 1475 in olieverf op populierenhout.
Vijf engelen verwelkomen Jezus met gezang, een herder wijst hemelwaarts, Jozef is in diepe contemplatie verzonken, Maria heeft eerbiedig haar handen gevouwen. Voor het silhouet van het stadje op de achtergrond heeft Della Francesca zich vermoedelijk laten inspireren door zijn geboorteplaats Borgo Sansepolcro.
Volgens de toelichting van The National Gallery toont het werk de invloed van de Noord-Europese schilderkunst van die dagen. Della Francesca schilderde aanvankelijk met tempera, een verfsoort bestaande uit emulsie met kleurpigment. Zijn gebruik van olie in combinatie met de ondergrond in bruin voor de figuren op ‘De Geboorte’ toont vertrouwdheid met de schilderkunst in Nederland en Vlaanderen. Bovendien is zijn Christuskind niet een uit de kluiten gewassen baby zoals in Italië, maar heeft een slank postuur gekregen. Dat herinnert aan het werk van kunstenaars als Hugo van der Goes.
Favoriet van Museumkijker in het Rijksmuseum – in zaal 0.2-04 - is de verbeelding van de geboorte van Jezus in een beeldhouwwerk van rond 1470 dat wordt toegeschreven aan Hans Kamensetzer. Het is gemaakt van loofhout en heeft nog de originele polychromie. Volgens het Rijksmuseum is ‘in de nauwgezette, kalligrafische weergave van de figuren, hun gratie en grote ruimtelijkheid is de stijl van de beroemde Hollandse beeldhouwer Nicolaas Gerhaert van Leyden voelbaar. Van Leyden werkte in Straatsburg en was van grote invloed op de Duitse beeldhouwkunst van de late gotiek’. Het wordt waarschijnlijk geacht dat de maker van deze kerstgroep zijn leerling was.
Voor meer informatie: http://www.nationalgallery.org en http://www.rijksmuseum.nl Op de site van het Rijksmuseum is ook het uitgebreide kerstvakantie-programma te vinden.
De geboorte van Jezus, toegeschreven aan Hans Kamensetzer, ca 1470, Rijksmuseum
