Adriaen van de Velde (1636-1672), Het Strand bij Scheveningen, 1658, MHK Gemäldegalerie Alte Meister, Foto MHK
*Toen Adriaen van de Velde (1636-1672) in 1658 dit gezicht op het strand bij Scheveningen schilderde – alom gezien als zijn absolute meesterwerk - was hij pas tweeëntwintig. Arnold Houbraken typeerde hem in zijn serie kunstenaarsbiografieën (1718-21) niet voor niets als een wonderkind. Het schilderij – bruikleen uit Kassel – maakt deel uit van de expositie die het Rijksmuseum en de Dulwich Picture Gallery in Londen over Adriaen van de Velde realiseerden. De jong gestorven kunstenaar was al sinds jaar en dag uit het zicht van een breed publiek; met zestig schilderijen, voorstudies en tekeningen heeft hij nu zijn eerste grote monografische overzicht ooit.
Van de Velde was een zoon van de beroemde zeeschilder Willem van de Velde de Oude en broer van de ook als zeeschilder bekende Willem van de Velde de Jongere. Adriaen specialiseerde zich met succes in landschappen die hij aankleedde met dieren en figuren uit allerlei rangen en standen, de sfeer onder de wolkenluchten altijd vredig. Hij wordt gezien als een van de beste schilders in dit genre in de Gouden Eeuw, met meesterlijke inventies als op het werk uit Kassel de man rechtsvoor die met de handen op zijn rug ontspannen richting de einder kijkt. Hij staat te genieten, wij genieten mee.
Adriaen van de Velde (1636-1672), Een rijtuig op het strand bij Scheveningen, 1660, Musée du Louvre, Parijs
In Museum Ons’ Lieve Heer op Solder aan de Oudezijds Voorburgwal hangen sinds kort de vijf schilderijen die Van de Velde in 1664 voor de rooms-katholieke schuilkerk maakte, in opdracht van de rijke Amsterdamse Sybilla Fontein over het lijden van Christus. De serie verhuisde in 1670 met priester Petrus Parmentier mee naar een huiskerk aan de Oudezijds Achterburgwal en later naar de Augustinuskerk in Amsterdam-Noord. Deze kerk sloot twee jaar geleden, het museum kreeg de passieserie bruikleen. De Doornenkoning werd al in 2013 gerestaureerd, de overige doeken komen nog aan de beurt. Hier geen meesterwerken, maar ze passen wel naadloos in de sfeer van de kerk.
De expositie ‘Adriaen van de Velde. Meester van het Hollandse landschap’ in het Rijksmuseum duurt tot en met 25 september. De (Engelstalige) catalogus is rijk gevuld met bijdragen van Van de Velde-experts Bart Cornelis en Marijn Schapelhouman. Voor meer informatie: http://www.rijksmuseum.nl en http://www.opsolder.nl
Adriaen van de Velde (1636-1672), De doornenkoning, 1664. Foto Museum Ons' Lieve Heer Op Solder. Fred Ernst
