Vincent van Gogh, De tuin van Daubigny, 1890, Collectie R. Staechelin, foto Van Gogh Museum
*Claude Monet in 1859: ‘Ah, Daubigny, dat is een man die de natuur echt begrijpt!’ Vincent van Gogh in 1885: ‘Delacroix, Millet, Daubigny, vormen zij niet het hart van deze eeuw in zake schilderkunst?’ Deze huldeblijken van collega's-tijdgenoten op de expositie ‘Daubigny, Monet, Van Gogh: Impressies van het landschap’ in het Van Gogh Museum halen terug wat was weggezakt in het collectieve geheugen: Charles François Daubigny (1817-1878) heeft een cruciale rol gespeeld als vernieuwer van de Franse landschapsschilderkunst en wegbereider voor de impressionisten.
Charles François Daubigny, Ondergaande zon bij Villerville, c. 1876, De Mesdag Collectie, Den Haag, foto Van Gogh Museum
De kunstenaar was zijn carrière in de jaren dertig begonnen met classicistische landschappen met veel licht-donkereffecten. Uit de jaren vijftig dateren zijn eerste experimenten met waarheidsgetrouwe landschappen in losse vegen en verfstreken, al gauw inspiratiebron voor jongeren. Daubigny's observatievermogen bleef in brede kring onverminderd bewonderd, maar die vernieuwende schetsmatige techniek kon niet alle critici bekoren. Om toch alle smaken te bedienen, bleef Daubigny - commercieel ging het hem niet voor niets altijd voor de wind - ook ‘conservatieve’ schilderijen naar de jaarlijkse Salons sturen. Toen de kunstenaar in 1868 in de Salon-jury werd benoemd, braken er voor de jongere generatie betere tijden aan: hij zorgde ervoor dat de impressionisten – eerder geweigerd omdat hun schetsmatige techniek niet gedetailleerd genoeg werd gevonden – voortaan wel toegang kregen.
Charles François Daubigny, Velden in juni, 1874, Herbert F. Johnson Museum of Art, Cornell University, Ithaca, New York, schenking Louis V. Keeler, Class of 1911 and mrs Keeler, foto Van Gogh Museum
De expositie omvat een schat aan voorbeelden van wederzijdse beïnvloeding uit meer dan vijfendertig internationale musea en privécollecties. Met onder meer drie keer bloeiende boomgaarden en drie keer velden met klaprozen: enorme verwennerij. Eenmaal in Auvers-sur-Oise ging Van Gogh in 1890 meteen op bezoek bij de weduwe van Daubigny en schilderde huis en tuin, zo’n feest voor het oog dat het - niet voor het eerst in het perspectief van zijn enorme productie die laatste periode - onvoorstelbaar lijkt dat de kunstenaar een paar maanden later in wanhoop naar een pistool greep.
De expositie ‘Daubigny, Monet, Van Gogh: Impressies van het landschap’ in het Van Gogh Museum duurt tot en met 29 januari. Voor meer informatie: http://www.vangoghmuseum.nl
Claude Monet (1840-1926). 'Soleil couchant sur la Seine à Lavacourt, effet d'hiver', 1880. Musée des Beaux-Arts de la Ville de Paris, Petit Palais, foto Van Gogh Museum
