Hendrik Jan Wolter, Gezicht op de Amstel, Kunstgalerij Albricht, Oosterbeek
De vader van Hendrik Jan Wolter (1873-1952) nam in 1875 een onderneming in drijfriemen over waarmee hij zich specialiseerde in verwarming en ventilatie van gebouwen. Gevestigd in Amersfoort groeide de firma H.J. Wolter voorspoedig uit tot Installatiebureau voor Centrale Verwarmingen Wolter & Dros, tegenwoordig croonwolters&dros. Hendrik Jan zou zijn vader opvolgen, was in die dagen traditiegetrouw de bedoeling, vandaar dat hij na de HBS naar een technische opleiding op de Militaire School in Haarlem werd gestuurd. Dat werd geen succes. Vader ging in 1895 tenslotte toch akkoord met studie aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Een wijs besluit, zo blijkt in Museum Flehite in Amersfoort. Daar zijn nu ruim honderd werken bijeen op de expositie ‘Wolter & Water’, een zeer geslaagde thematische keus uit een zonnig stemmend oeuvre van grote omvang.
Hendrik Jan Wolter, Tiber-eiland met Ponte Rotto Rome, collectie Museum Flehite
Mede naar aanleiding van de Flehite-expositie ‘Hendrik Jan Wolter: Schilder van licht en kleur’ en de verschijning van het gelijknamige boek van wijlen Klaas de Poel in 1992, werd dat jaar de Stichting Vrienden van de Schilder H.J. Wolter opgericht om zijn bekendheid te vergroten en de rechten te beheren. In samenwerking met het RKD, het Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, was in 2018 de online monografie met ruim 425 werken klaar. Die wordt de komende tijd uitgebreid met in elk geval ruim 30 werken die werden ‘herontdekt’ tijdens de research voor de expositie, waaronder een Amstelgezicht dat hij ook aan de achterkant beschilderde. De samenstellers van ‘Wolter & Water’ – naast stichtingsvoorzitter Wolter Wefers Bettink Jop Ubbens en Onno Maurer - hebben actief speurwerk verricht en ontdekten met name veel ‘nieuw’ werk in privé-verzamelingen. Op ‘Wolter & Water’ is dat voor het eerst tentoongesteld. Wefers Bettink, achterkleinzoon, verwacht al met al aanvulling met tientallen werken die sinds 2018 werden ontdekt of bij de stichting aangemeld door de eigenaar.
Hendrik Jan Wolter, Rotskust bij Cornish Cave, Cornwall
Hendrik Jan Wolter was een traditionalist, nadrukkelijk geen avant-gardist, geen echte vernieuwer. schetst kunsthandelaar Ubbens hem in de catalogus: ‘De experimentele, modernistische stromingen zijn aan hem voorbijgegaan. Hij was zonder meer een technisch knappe en vaardige schilder met een onweerstaanbaar gevoel voor kleur en compositie. Zijn werken zijn attractief omdat ze een klassieke en permanente smaak vertegenwoordigen.’ Wolter had bijvoorbeeld niks met de nieuwe techniek van het pointillisme, dat vond hij volgens Onno Maurer in de catalogus te wetenschappelijk, te statisch en daardoor saai: ‘Hij voelde zich als luminist meer thuis bij het divisionisme, de streepjes- of streekjestechniek.’ Zoon Henk Wolter jr (1906-1973) karakteriseerde hem in ‘Op reis met Hendrik Jan Wolter’: ‘Nimmer liet hij zich meeslepen door het tumult om hem heen: hij zag allerlei ‘ismen’ aan zich voorbij trekken, doch dankzij een diepe en eerlijke overtuiging stond hij als een rots in een woelige zee. Hij zei hoogstens: ‘ik weet precies waar ik sta’ – en dat was op zijn rots vanwaar hij alles kon overzien.’
Hendrik Jan Wolter, Lente te Veere
Ook naast zijn werk als hoogleraar aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten bleef Wolter zoveel mogelijk reislustig, in Flehite reizen we met hem mee naar onder meer de prachtige rotskust van Cornwall, de oevers van Theems, het Italiaanse vissersdorp Camogli en de oevers van de Tiber in Rome. Wie een Amstelgezicht in huis heeft dat Wolter schilderde op de Amsteldijk 47, waar hij een tijd op de bovenste verdieping woonde, mag zich een spekkoper weten. De magische mix van licht, weidsheid en water op die Wolter-doeken brachten en brengen de hoogste bedragen op. Wie ook nieuwsgierig is naar de man achter de schilder: de stichting heeft nergens persoonlijke papieren gevonden. Kennelijk weggegooid, jammer.
Hendrik Jan Wolter, Westsingel met sprengel Amersfoort
De expositie ‘Wolter & Water’ in Museum Flehite in Amersfoort duurt tot en met 1 april. Voor meer informatie: http://www.museumflehite.nl
