* Hoe zou dat zijn, dertig enorme groepsportretten van rijke Hollanders uit de Gouden Eeuw bij elkaar in de Herenvleugel van de Hermitage Amsterdam? Misschien toch een tikje saai, vergelijkbaar met een rijtje foto's van een volle zaal welgestelde muziekliefhebbers-op-leeftijd in het Concertgebouw? De expositie ‘Hollanders van de Gouden Eeuw’, met werken uit de collecties van Amsterdam Museum en Rijksmuseum die door hun omvang via het dak naar binnen moesten worden getild, is een belevenis die het gevoel van historische sensatie in dit eeuwenoude gebouw dichtbij brengt.
De geportretteerden - opgehangen in dubbele rijen, de wanden van de grote zaal subtiel gekozen warm diep grijs – treden virtuoos belicht buiten het anonieme kader van hun lidmaatschap van schutterij en gilde, of regentschap van Spinhuis en Aalmoezeniershuis. Het zijn ineens weer ‘gewone’ mensen die onze nieuwsgierigheid opwekken, geen ambtsdragers die we zo vaak hebben gezien dat we snel wegkijken.
'Uitdeling van brood in het Aalmoezeniershuis', 1627, anoniem, niet zichtbaar aan de linkerkant de bestuurders van het huis
De levens van Frans Banninck Cocq (die van De Nachtwacht), Elizabeth Reael, Isaac Commelin en Pieter Hasselaer worden verspreid over de expositie nader uitgediept. Maar ook uitgebreid de geschiedenis van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de zeventiende eeuw aan de hand van deelonderwerpen als overzeese handel, immigratie, uitbreiding van Amsterdam, sociale zorg en het hechte onderlinge netwerk van de regenten.
Dat gebeurt met 'hapklare' porties multimedia en levendige en korte 'gewone' teksten. Voor menige hedendaagse Nederlander zal dat een opfrisser van weggezakte kennis zijn, een makkie op die manier. Buitenlandse toeristen krijgen zo bovendien in een handomdraai de onmisbare context van de groepsportretten verklaard.
De expositie is niet alleen een juichverhaal: ook onze activiteiten als slavenhandelaren worden belicht. Minpuntje: de povere kwaliteit van de foto’s in het begeleidende publieksboek. De kleuren van de schilderijen zijn 'in het echt' onvergelijkbaar veel mooier dan op de contrastloze foto’s in deze uitgave.
De expositie ‘Hollanders van de Gouden Eeuw’ in de Hermitage is te zien van 29 november tot en met eind 2016. Voor meer informatie: http://www.hollandersvandegoudeneeuw.nl.
Compagnie Voetboogschutters wijk XVIII, kapitein Jacob Symonsz de Vries en luitenant Dirck de Graeff, 1633, Thomas de Keyser, detail
