Natasja Kensmil, detail HUWELIJKSPORTRET van Johan de Witt en Wendela Bicker, In the Presence of Absence, Stedelijk Museum, eigen foto
‘In the Presence of Absence’ in het Stedelijk Museum omvat 23 kunstwerken en ontwerpprojecten die volgens de introductie ‘het begrip van algemene kennis en collectief bewustzijn uitdagen met verhalen die ongezien blijven, genegeerd zijn of vaker verteld mogen worden binnen grote publieke instellingen’. Breinwerk aan de winkel: lukt dat deze tweejaarlijkse voorstellen voor de gemeentelijke kunstaankopen? Natasja Kensmil opent de expositie sterk met het archetype van een huwelijksportret uit de Gouden Eeuw, omringd door heraldische symbolen, familiewapens en - veel betekenend - een zwarte man.
Natasja Kensmil, HUWELIJKSPORTRET van Johan de Witt en Wendela Bicker, 2020, In the Presence of Absence, foto Peter Tijhuis
Kritisch kijken naar machtsverhoudingen doet ze met het ‘HUWELIJKSPORTRET van Johan de Witt en Wendela Bicker’. Beiden afkomstig uit rijke regentenfamilies trouwden ze in 1655. Johan de Witt (1625-1672) was negentien jaar raadspensionaris van het gewest Holland, de machtigste bestuurder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Wendela Bicker (1635-1668), uit een Amsterdams regentengeslacht, bracht vijf levensvatbare kinderen ter wereld.
Kensmil toont, vertelt haar kunstenaarspagina op de Stedelijk-site, de gelaagdheid van het verleden ‘en stelt de ambivalentie van de (kunst)geschiedenis aan de kaak door verbanden te leggen tussen de verschillende werkelijkheden’. De Nederlanden in de Gouden Eeuw waren groot in handel, kunst en wetenschap, maar immers ook in mensenhandel, uitbuiting en plunderingen? Het tekstbord naast het werk vermeldt niet dat Johan de Witt en zijn broer Cornelis in het Rampjaar 1672 – de Republiek belaagd door Frankrijk, Engeland, Münster en Keulen – op gruwelijke wijze in Den Haag werden vermoord. Waarom niet? Omdat het huwelijksportret een archetype is? Arme Johan de Witt, het kon en kan verkeren, ook voor de rijken.
Natasja Kensmil, detail, In the Presence of Absence, eigen foto
Later meer over ‘In the Presence of Absence’, de grote variatie aan voorstellen is prikkelend grensverleggend, de kwaliteit hoog. De expositie duurt nog tot en met 31 januari, gelegenheid genoeg. Voor meer informatie: http://www.stedelijkmuseum.nl
