Maria Magdalena aan de voet van het kruis, Ary Scheffer, tussen 1815 en 1847, collectie Amsterdam Museum, collectie Van Eeghen
Laura van Hasselt promoveerde in 2022 op ‘Piet van Eeghen en de metamorfose van Amsterdam, 1816-1889’, een rijk gevuld proefschrift over de vele moderniseringen die Van Eeghen en zijn netwerk voor de hoofdstad realiseerden. Het Amsterdam Museum maakte van het boek met allerlei objecten in prachtige kleurstellingen een aanlokkelijke reis terug in de tijd. Vogels kwinkeleren in de zaal over het Vondelpark, waar ook een nostalgisch stemmend ouderwets parkbankje staat. Maria Magdalena, gevallen vrouw met wie het helemaal goed komt, staat bij het kruis op een schilderij van Ary Scheffer uit de collectie romantische werken van de Van Eeghens. Op een schilderij van Cornelis Springer zien we het monumentale huis van de familie in de ‘Gouden Bocht’ van de Herengracht. Aan de overkant het handelshuis van de Van Eeghens dat nog steeds bestaat. De familie verdiende onder meer geld met de koloniale handel in suiker, katoen en tabak, we kunnen gerust zijn: de buidels werden niet gevuld met slavenhandel.
Tekening Goudsbloemgracht gezien vanaf de Brouwersgracht, Willem Hekking, ca 1850, collectie Stadsarchief Amsterdam. De gracht werd gedempt en er kwam sociale woningbouw, daarna en nog steeds: Willemsstraat
Bestuurders praktiseerden ook in het negentiende-eeuwse Amsterdam nog het laissez-faire, aan armoedebestrijding, hoognodig in de zeer vervallen stad, gebeurde niets. Welgestelde christelijk-sociaal bewogen burgers – de Van Eeghens waren doopsgezind - brachten daar op eigen initiatief verandering in: er kwam bijstand aan ‘gevallen vrouwen’, de eerste grootschalige sociale woningbouw op de zwaar vervuilde Goudsbloemgracht die voortaan Willemsstraat heette, professionele verpleegkundigen veranderden de gezondheidszorg ten goede, het Prinsengrachtziekenhuis werd gebouwd. Piet van Eeghen en zijn familie gingen zomers vakantie vieren in Oosterbeek, in het nieuwe Vondelpark konden voortaan ook ‘gewone’ burgers gezonde lucht inademen. En op een steenworp afstand openden het Rijksmuseum en Stedelijk Museum hun deuren. Piet van Eeghen en zijn vrouw Cato Huidekoper, dochter van de burgemeester van Amsterdam en een volle nicht, kregen twaalf kinderen, van wie er drie vroeg overleden. De familie groeit en bloeit ook op cultureel terrein voort. Zo was verzamelaar Chris van Eeghen tot voor kort voorzitter van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, het gezelschap dat zich inzet voor behoud van cultureel erfgoed.
Prinsengrachtziekenhuis ca 1880, vervaardiger onbekend, collectie Stadsarchief Amsterdam, collectie Frits Knuf
De expositie ‘Het Amsterdam van Piet van Eeghen. Hoe een koopman de stad veranderde’ in het Amsterdam Museum duurt tot en met 30 juni. Voor meer informatie: http://www.amsterdammuseum.nl
