De 'Kwik' van Maus Gatsonides, uitvinder van de flitspaal, is nog steeds familiebezit. Eigen foto.
* Naast de eind negentiende-eeuwse Char á Bancs-koets en slee van de familie Van Loon staat de komende twee weken in het koetshuis van Museum Van Loon aan de Keizersgracht de ‘Gatso Kwik Ford Mercury’ uit 1939. Maus Gatsonides nam in ‘Kwik’ - met carrosserie van Schutter & Van Brakel - deel aan de eerste race op het circuit van Zandvoort. De flamboyante Gatsonides (1911-1998) was een succesvol coureur die onder meer in 1953 de Rally van Monte Carlo won. Als uitvinder van de flitspaal is hij postuum nog steeds aanwezig in de autowereld: kleinzoons leiden zijn – in 1958 opgerichte - bedrijf Gatsometer BV, tegenwoordig ook producent van apparatuur voor rekeningrijden, trajectcontrole en automatische kentekenplaatherkenning.
In de Tweede Wereldoorlog was Gatsodines al de bedenker van de auto op gas geweest. In die tijd van benzineschaarste een veel gebruikte uitvinding dankzij de houtskool die als brandstof fungeerde.
De ‘Kwik’ maakt deel uit van ‘Made in de Kerkstraat’, een expositie over de bloeiende rijtuig- en later autoproductie in de straat, met Schutter & Van Brakel als succesvolste bedrijf voor het topsegment van de markt. Klanten – tot in Nederlands-Indië toe – hadden de keus uit verschillende typen rijtuigen: chique voor belangrijke gelegenheden, modellen voor lange afstanden en lichtere voor ‘gewone’ ritjes in het park. Het luxe interieur was ingericht volgens de laatste mode, ontwerpers hielden de trends in heel Europa in de gaten.
Vanaf het begin van de twintigste eeuw kreeg ook Schutter & Van Brakel met de onverbiddelijke opmars van de auto te maken: de activiteiten verschoven van de bouw van rijtuigen naar carrosserieën. Dat was een vloeiende overgang: voor het interieur van auto’s werd in eerste instantie net als bij rijtuigen grotendeels met hout gewerkt. Fabrikanten als Rolls Royce en Renault leverden technische onderdelen als chassis en motor. De beurskrach van 1929 betekende het begin van de neergang van Schutter & Van Brakel. De luxe van maatwerk uit de Kerkstraat werd door de consument te duur gevonden, massaproductie van auto’s veranderde de branche voorgoed. Na de Tweede Wereldoorlog rekte het bedrijf zijn bestaan met reparaties en ombouw van auto’s, in 1953 werd het besluit tot liquidatie genomen.
De expositie ‘Made in de Kerkstraat’ in het koetshuis van Museum van Loon (Keizersgracht 672, Amsterdam) duurt nog tot en met 27 september. Voor meer informatie: www.museumvanloon.nl
De Char á Bancs en slee van de familie Van Loon. Eigen foto.
