Stedelijke landschappen Isabella Werkhoven: tussen verleiding en onbehagen

Isabella Werkhoven, Rear View (Pool Side #2), 2014

Isabella Werkhoven wordt geïnspireerd door verlaten stedelijke landschappen. Die legt zij vast op stille momenten, als de schemer invalt en de natuur zich in geheimzinnigheid hult. Dit voorjaar zou ze een grote overzichtstentoonstelling hebben in Museum Belvédère (Heerenveen), maar door corona is die uitgesteld naar voorjaar 2022. Haar boek is al wel verschenen. Daarom is er nu ook vast een kleine preview in het museum.

Door Lucie Th. Vermij

Het zijn realistische maar geen traditionele landschappen die Isabella Werkhoven maakt. Zij schildert half bebouwde grensgebieden, omgeven door uit de hand gelopen groen. Plekken aan de buitenrand van de stad als sportvelden, speelpleinen, verscholen vijvers, bossen, of een buitenbad. Het is een consistent oeuvre waar zij al zeventien jaar aan werkt.

Isabella Werkhoven, Forlorn Location #5), zonnebloemen #5, 2011

Werkhoven is geboren en getogen in Gorssel (1969), waar ook Museum MORE staat en waar ze al eens een solotentoonstelling had. Sinds ze Academie Minerva volgde, woont en werkt ze in de stad Groningen. Haar atelier staat aan de rand van de stad, bij het oude  openluchtzwembad De Papiermolen.  Het gebied om haar atelier heen en dat zwembad gebruikt ze regelmatig in haar werk. Niet een zwembad vol luidruchtige levenslustige mensen, maar ‘s winters, als het water uit het bad gepompt is. In de schemer. Of in de druil. Of in de sneeuw. Of ze schildert een verlaten tennisbaan,  een leeg schoolplein,  een stukje weg, een stukje kanaal, uitgebloeide zonnebloemen en bereklauwen. Een hertenkamp zonder herten.

Isabella Werkhoven, Leeg Zwembad II, zwembad #5

Op het eerste gezicht lijken het misschien niksige landschapjes, rafelranden langs de buitenkant van de stad. Maar bij nadere beschouwing worden ze juist heel bijzonder: dromerig, schemerend, nevelachtig, betoverend. Het zijn raadselachtige taferelen zonder mensen of dieren. Ze roepen herinneringen op aan momenten en plekken waarvan je dacht dat je ze vergeten was. ‘Het is een verzameling desolate landschappen, waar verleiding en onbehagen tegen elkaar aan schurken’, schrijft Han Steenbruggen van Museum Belvédère over haar werk. Wat er is gebeurd of zal gebeuren is niet afgebeeld, maar toch in verf gevangen.

Werkhoven werkt behoedzaam. Uiterst zorgvuldig  brengt ze dunne olieverflagen aan, die ze het karakter van aquarelverf of pastelkrijt kan meegeven. Het uitgangspunt zijn vaak foto’s van haar eigen omgeving of oude vakantiedia’s van haar vader een inspiratiebron, maar de uiteindelijke voorstelling is geheel losgezongen van de werkelijkheid. Het zijn schilderijen op tamelijk grote formaten in een heel verfijnde techniek, die effecten van lichtval en schaduw tot volle bloei laat komen.

Isabella Werkhoven, Stardusr #3 (Around The Fen)

Kunstcritica Mariëtte Haveman, hoofdredacteur van Kunstschrift, schrijft in haar bijdrage aan het boek dat ze al een reeksje kunstwerken in deze sfeer had verzameld voordat ze het werk van Isabella leerde kennen, waaronder Jacob van Ruisdaels ‘Gezicht op Haarlem’, ‘Gezicht op de tuinen van de Villa Medici’ van Diego Velazquez en ‘De slatuintjes’ van Jacob Maris. ‘Heimelijk vereeuwigde vluchtige plekken’ noemt ze de schilderijen. Landschappelijke rafelranden waar de wind regeert. De poëzie van stilgezette tijd, op een plek die nooit om aandacht vroeg. En kunstverzamelaar Tommie van Ek noteert treffend: ‘Het is blijkbaar mogelijk om zo te schilderen dat je de toeschouwer uitnodigt om je schilderij vol te laten lopen met zijn eigen onderbewuste.’

Isabella Werkhoven, Unknown Chant III, zonnebloemen #9

Isabella Werkhoven is nog niet heel bekend, maar fijnproevers kennen haar werk. Het  hing al in Museum MORE in Gorssel, in Museum Belvédère in Heerenveen en in Museum Kranenburgh in Bergen. Voor zijn tv-serie over Vincent van Gogh nodigde Jeroen Krabbé haar uit om een vette Brabantse akker te schilderen. Ik gun haar een groot publiek.

‘Isabella Werkhoven, Prelude’, een voorselectie die vooruitblikt naar de grote overzichtstentoonstelling in voorjaar 2022, is te zien t/m 26 september 2021 in Museum Belvédère, Oranje Nassaulaan 12, 8448 MT Heerenveen.
https://www.museumbelvedere.nl/nu_te_zien/kabinetten/

Het boek:
- Isabella Werkhoven, Een Boek van Schilderijen / A Book of Paintings, Waanders, ISBN 9789462623330, € 39,95.

Cover boek, Waanders

 

Reageren