Katharina Grosse. It Wasn't Us. Ausstellungsansicht Hamburger Bahnhof - Museum für Gegenwart - Berlin 2020/Courtesy KÖNIG GALERIE, Berlin,London, Tokyo/Gagosia/Galerie nächst St Stephan Rosemarie Schwarzwälder, Wien, C Katharina Grosse/VG Bild-kunst Bonn 2020
/Foto: Jens Ziehe
Buiten de lijntjes kleuren. En niet zo’n beetje ook. Totaal onverwacht. Zij heet Katharina Grosse en is op dit moment een van de meest invloedrijke kunstenaars in Duitsland. Haar expositie ‘It Wasn’t Us’ in het Berlijnse museum Hamburger Bahnhof is overweldigend.
Door Lucie Th. Vermij
In een museum verwacht je schilderijen op canvas. Zaal na zaal. Doek, titel, naam van de kunstenaar. Hier niets van dat alles. De grote hal van het museum is leeg, maar vloeren en wanden helemaal wild en kleurig beschilderd met glanzende lakverf. En het buitenterrein achter het museum ook. Dit is overweldigend. Is dit mooi? Is dit geknoei? Je kijkt naar de totale ontregeling van het hele concept museum. En dat ìn een museum. En wat voor museum! Een oud station, waar het ooit een drukte vanjewelste geweest moet zijn, nu helemaal uitgekleed en alleen de muren en het stalen raamwerk zijn over. Het raamwerk zwart, de muren wit.
Het gebouw, ooit – in de eerste helft van de 19e eeuw – was het een kopstation voor het treinverkeer tussen Hamburg en Berlijn. Nu ligt het in Berlin Mitte, op steenworp afstand van het huidige Hauptbahnhof. Na 1945 was het gebouw onder beheer van de DDR gekomen, ook al lag het net in de westelijke zone. Het werd enorm verwaarloosd. In 1980 kreeg West-Berlijn er weer zeggenschap over en werd het een museum voor Pruisische kunst. Na de Wende in 1989 werd het verbouwd tot wat het nu is en sinds 1996 in gebruik voor innovatieve hedendaagse kunst.
Katharina Grosse. It Wasn't Us. Ausstellungsansicht Hamburger Bahnhof, (.....) Foto Jens Ziehe
Katharina Grosse (1961) maakt gebruik van architectuur, beeldhouwkunst en schilderkunst. Ze staat bekend om haar grootschalige, site-gerelateerde installaties die meeslepende visuele ervaringen creëren. Haar kunstopleiding volgde ze aan de Kunstakademie in Düsseldorf, die grote namen voortbracht als Josef Beuys, Anselm Kiefer, Gerhard Richter en Sigmar Polke. Tot nu toe bracht die weinig grote vrouwelijke kunstenaars voort, maar daar brengt Katharina Grosse verandering in. Zij is er nu zelf hoogleraar.
Met spuitpistool en spuitbus spuit Grosse felle kleuren acrylverf op wanden, plafonds en vloeren van in- en exterieurs van gebouwen. Canvasdoek, stroken papier, muren en plafonds, organische materialen en objecten dienen als dragers. Je zou haar werk kunnen scharen onder noemers als abstract expressionisme, graffiti, performance- proces- of installatiekunst. Grosse is van mening dat kunst overal is en moet zijn, niet alleen in musea, niet alleen op alleen op canvas. En ze is daar blijkbaar zo overtuigend in dat ze het hele museum mocht overnemen en doen wat haar goeddunkt. De vloeren, de wanden, de pleinen, ze heeft het alleszins opgefleurd met wilde kleurige schilderingen.
Katharina Grosse. It Wasn't Us. Ausstellungsansicht Hamburger Bahnhof, (....) Foto Jens Ziehe
Het is niet de eerste keer dat Grosse dit doet, ze heeft een lange staat van dienst. In 2003 transformeerde ze de buitenmuren van de Berlinische Galerie tot een gigantisch kleurenveld, in 2006 in Stichting De Appel in Amsterdam en in 2013 in het De Pont Museum in Tilburg. Ze had installaties in het Universiteitsmuseum in Los Angeles; in The White Cube in Londen; in Magasin 3 in Stockholm; in Palais de Tokyo in Parijs en in de luchthaven van Toronto, om er maar een paar te noemen.
Het is echt lef hebben. Fantastisch. Je realiseert je hoe gereguleerd de kunstwereld is. De meeste tentoonstellingen zijn perfectionistisch in mallen gegoten. En in deze coronatijd is die regulering in musea nog sterker dan ooit. Suppoosten houden de bezoekers constant in de gaten. Reserveringen vooraf, gezichtsmasker op, voldoende afstand, iedereen zwijgend in het gareel. En dan dit. Een explosie van kleuren en vormen, expressie en vreugd. Ik hoorde een mevrouw bij het verlaten van het museum tegen een suppoost zeggen dat zij en haar gezin weggingen omdat de expositie alle verwachtingen tartte. 'In een museum verwacht je schilderijen. Ik bedoel het niet als kritiek', zei ze, 'maar wij konden dit niet aan'. Misschien was het voor deze mensen ook een onvergetelijke ervaring.
Katharina Grosse. It Wasn't Us. Ausstellungsansicht Hamburger Bahnhof, (.....) Foto Jens Ziehe
Katharina Grosse, 'It Wasn't Us' is tot 10 januari 2021 te zien in Museum Hamburger Bahnhof.
Hamburger Bahnhof – Museum für Gegenwart, Invalidenstraße 50-51, D-10557 Berlin.
https://www.smb.museum/museen-einrichtungen/hamburger-bahnhof/
