Twee olifantstanden op voetstuk, circa 1950, schenking keizer Haile Selassie in 1954, Expositie 'Opslaan als...', Amsterdam Museum, foto René Gerritsen
*Bezoekers van ‘Opslaan als..Hoe verzamel je de stad’ in het Amsterdam Museum kunnen ter plekke voorbeelden aandragen voor het verzamelproject ‘Amsterdam 750: De verhalen van de stad’. Een ‘stadsjury’ - naast het museum organiseren ook de Openbare Bibliotheek en andere partners mee - maakt daaruit een keus voor een tentoonstelling/publicatie ter viering van de 750-ste verjaardag van de stad in 2025. Museumkijker bedacht een geluidsopname met vliegtuiglawaai boven de binnenstad (Unesco-werelderfgoed!), inmiddels een milieuplaag in de A-categorie. Erg voor Amsterdam, maar hoort zo’n opname wel thuis in een museale verzameling?
Uit het meest recente verleden bijvoorbeeld al wel in de collectie: graffiti van Hugo Kaagman, een amateur-schilderijtje van Nico en Richard met Johan Cruijff (‘Forever in our hearts’), het Koninginnedag-kleedje met speelgoed uit 2004 van Eva Schoonings en een ‘Zwarte Piet is Racisme’ T-shirt naar een ontwerp van Quinsy Gario, gedragen bij een demonstratie in Dordrecht in 2012. Komt het door het eeuwenoude pand waarin het Amsterdam Museum is gevestigd dat deze hedendaagse aanvullingen wrevel opwekken omdat ze hier wel erg weinig museale kwaliteit uitstralen? Vakfotografen hebben (bovendien in Amsterdam zelf) vast foto’s van Zwarte Piet-acties gemaakt die de kern van de boosheid vanwege racistische stereotypering ook laten zien. En een foto van balkunstenaar Cruijff zegt heel veel meer dan een niet al te best schilderijtje. Graffiti heeft de stad visueel ernstig vervuild, ook daar lijken wat foto’s genoeg eer. Vooruit, het kleedje met speelgoed mag blijven.
T-shirt en spuitbussen 'Zwarte Piet is racisme', Quinsy Gario 2011-2012, Amsterdam Museum
In de bloemlezing van bezoekers trof Museumkijker suggesties waar de stadsjury vast mee aan de slag kan. Aangedragen Thema’s: ‘Badhuizen van Amsterdam, de sanitaire geschiedenis (‘er is alleen een poepemmer bij de loodgieters te zien, maar waar zijn ‘boldoot’-emmers, ‘gemakken’, po’s, ondersteken, etc.’), André Hazes, Gevel- + Stoeptuinen. Het groen!!, Vondelpark en de gebruikers door de jaren, Gay Pride, Wallen, toerisme, Amsterdamse School, slavernij, Hongerwinter’. Toerisme werd vaker genoemd. Madame Tussaud een paar beelden van Engelse dronken mannen op de Wallen laten maken?
De collectie van het Amsterdam Museum omvat rond de 100.000 objecten, sinds 2011 opgeslagen in een door Wim Quist ontworpen depot nabij de Coentunnel, resultaat van eeuwenlang verzamelen in allerlei geledingen van de samenleving. Een min of meer willekeurige greep op grond van aantallen: Christiaan Pieter van Eeghen (1816-1889) verzamelde maar liefst 18.000 schilderijen, tekeningen, prenten en boeken met betrekking tot Jan en Casper Luyken, de schenking dateert uit 1907. En Barend J. van Benthem (1940) schonk in 2001 en 2013-2017 1200 stukken zilverwerk en gereedschappen uit de families Helweg en Bonebakker. De collectie werd bovendien verrijkt door een groot aantal ‘buitenlandse’ cadeaus, waaronder stadssleutels. Eye-catcher zijn de twee olifantstanden op een voetstuk die de Ethiopische keizer Haile Selassie in november 1954 ten geschenke deed aan de Amsterdamse burgemeester A.J. d’ Ailly. HEEL fout, maar de Gouden Eeuw van de foute geschenken was nog niet voorbij.
De expositie ‘Opslaan als…Hoe verzamel je de stad?’ in het Amsterdam Museum duurt tot en met 1 maart 2020. Voor meer informatie: http://www.amsterdammuseum.nl
Haarlokjes familie Backer, eerste helft 19de eeuw, Amsterdam Museum
