Zizagstoel met gaten en korte armleggers, Gerrit Rietveld, ontwerp: 1932, uitgevoerd door Gerard van de Groenekan, eikenhout, verf, ca. 1938-1958
* De Zigzagstoel met gaten en korte armleggers die Gerrit Rietveld (1888-1964) in 1932 ontwierp, stond tot voor kort tussen het ‘gewone’ meubilair van Martine Eskes, een van zijn kleindochters. Om haar zorg weg te nemen dat de stoel later langs de kant van de straat belandt of na verkoop bij een ‘anonieme’ particulier, besloot ze hem aan het Rijksmuseum te schenken. Het Nieuwe Instituut gaf tegelijk Rietvelds Beugelstoel uit 1927 in bruikleen, waarmee het Rijksmuseum in de vernieuwde opstelling van de 20ste eeuw nu al zijn 'vroege' meubelontwerpen kan laten zien. De opstelling werd vandaag gepresenteerd door conservator beeldende kunst Ludo van Halem en conservator geschiedenis Harm Stevens.
Rietveld ontwierp in de loop van de jaren dertig verschillende varianten van de Zigzagstoel: volgens het begeleidende tekstbordje ontstonden er ‘modellen met armleuningen, met gaten in de rug, met een lagere zit of combinaties daarvan, en uitgevoerd in luxere houtsoorten’. De architect/ontwerper probeerde zijn ontwerpen vaak eerst zelf uit, dit exemplaar gaf hij daarna aan zijn dochter Bep Eskes. Rietvelds Beugelstoel is het eerste Nederlandse buismeubel dat commercieel werd geproduceerd, te koop bij Metz & Co. Beide stoelen zijn van de hand van Rietvelds vaste meubelmaker Gerard van de Groenekan.
Onder de nieuwe aanwinsten en bruiklenen zijn ook affiches van de beroemde Franse ontwerper Adolphe Mouron Cassandre (1901-1968) uit de jaren twintig, waarvan een voor het HAL-schip New Statendam. Het Bonnefantenmuseum gaf een 'staand mansfiguur' van hout, metaal en verf van Karel Appel uit 1949 in bruikleen, waarmee de Cobra-voorman nu het thema vrijheid van de vernieuwde presentatie introduceert. Mevrouw C. Elon gaf familiefoto's en documenten uit de nalatenschap van haar moeder Isabel Wachenheimer in bruikleen, het Rijksmuseum kreeg eerder van haar de jas in bruikleen waarin Isabel dwangarbeid verrichtte in concentratiekamp Lenzing-Pettighofen in Oostenrijk. Stevens geeft op 5 mei een rondleiding langs deze beklemmende nalatenschap, Museumkijker bericht daar nog apart over.
Vrolijk stemmend zijn de ontwerpen voor badmutsen uit 1932 van architect H. Th. Wijdeveld (1885-1987). Hij fantaseerde er in aquareltechniek onbekommerd op los over de onderwaterwereld. Aansluitend bij Wijdevelds opvatting over het leven als 'totaaltheater' drapeerde hij zeepaardjes, vissen en zeewier in prachtige kleurtinten om het hoofd. Van Halem moet eventuele verzamelaars teleurstellen: de ontwerpen zijn nooit uitgevoerd.
Voor meer informatie: www.rijksmuseum.nl
Ontwerp voor badmuts, H.Th. Wijdeveld, 1932, aquarel en potlood op papier
