Jan Mijtens, Govert van Slingelandt met vrouw en kinderen, 1657, Rijksmuseum Amsterdam (langdurig bruikleen aan Dordrechts Museum), eigen foto
*Een schilderij van Jan Mijtens (1613/14-1670) uit 1657 toont Govert van Slingelandt, Christina van Beveren en hun kinderen Barthout en Christina. Een gelukkig gezin, zo te zien niets bijzonders aan de hand. Maar schijn bedriegt: echtgenote Christina was in 1657 al overleden - een jaar daarvoor op 25-jarige leeftijd in het kraambed gestorven - en de kleine Christina volgde een paar weken later. Deze dierbare herinnering voor vader en zoon Van Slingelandt is een van de 45 portretten van Hollandse families uit de 17de en 18de eeuw op de expositie ‘Lief & Leed’ in Rijksmuseum Twenthe in Enschede.
Abraham van den Tempel, Albertina Agnes en haar kinderen, 1668, Fries Museum (Bruikleen Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), eigen foto
Aan alle schilderijen is een verhaal van hoogte- en dieptepunten verbonden. De kindersterfte in die eeuwen was schrijnend hoog, om de herinnering levend te houden werden gestorven kinderen opvallend vaak tussen de levenden afgebeeld, als zwevende engeltjes of op andere manieren, er was geen dwingend gebruik. Christina van Slingelandt zit bij moeder op schoot, de gestorven Sophia Hedwig in 1668 staand bij Albertina Agnes, drie jaar weduwe van de Friese stadhouder Willem-Frederik van Nassau-Dietz. Abraham van den Tempel vereeuwigde op het portret ook Amalia (dan twaalf) en Hendrik Casimir, dan tien. Albertina Agnes zou al haar kinderen overleven.
Jacob Adriaansz. Backer (1608-1651) verbeeldde in 1639 een grootmoeder en haar kleindochter, we weten niet wie ze waren. Een oma die voor haar wees geworden kleindochter zorgde? Kan, maar even goed is de suggestie dat ook oma al was overleden toen Backer dit portret schilderde. De expositie duurt nog tot en met 6 januari. Vooral niet vergeten op het lijstje ‘nog zien’ te zetten.
Jacob Adriaansz. Backer. Grootmoeder en kleindochter, 1639, particuliere verzameling, door bemiddeling van de Hoogsteder Museum Stichting, Den Haag, eigen foto
Voor meer informatie: http://www.rijksmuseumtwenthe.nl
