Vier feestmaskers van Boti, zoon van Sabu, de beroemdste recente Guro-beeldhouwer, bij het graf van Michiel de Ruyter
* Vier feestmaskers van Boti (ca. 1920 – 2013), in de tweede helft van de twintigste eeuw de beroemdste Guro-beeldhouwer van Ivoorkust, vrolijken tijdens de expositie Magisch Afrika in de Nieuwe Kerk het grafmonument van onze beroemdste zeeheld Michiel de Ruyter op. Prinses Beatrix opent de expositie vanavond, het Prins Claus Fonds is een van de sponsors.
De tentoonstelling toont de komende maanden ruim tweehonderd maskers en beelden van zes stammen in Ivoorkust, resultaat van dertig jaar Zwitsers onderzoek en in nauwe samenwerking met Museum Rietberg in Zürich, de Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland in Bonn en Musée du quai Branly in Parijs. Onder de bruikleengevers van veel bijzondere stukken is het Metropolitan Museum of Art in New York. De vroegere Franse kolonie Ivoorkust ligt in West-Afrika, ten westen begrensd door Liberia. Of ook Ivoorkust inmiddels zwaar is getroffen door ebola is niet helder.
De Zwitser etnoloog Hans Himmelheber (1908-2003) was in de jaren dertig de eerste onderzoeker die een aanzet gaf tot een inventarisatie van beeldhouwers in Afrika, tot dan ‘beeldsnijders’ genoemd, handwerkslieden die anoniem in de behoefte van hun stammen aan beelden en maskers voorzagen. Zijn onderzoek werd voortgezet door Lorenz Homberger (1949), vanaf 1982 conservator Afrikaanse en Oceanische kunst in Museum Rietberg. Dat museum wordt beschouwd als een van de belangrijkste voor niet-Europese kunst ter wereld. En Eberhard Fischer (1941), die in 1965 promoveerde op veldonderzoek naar de Dan-stam in Liberia, waar hij samen met zijn stiefvader Himmelheber had gewerkt. Van 1973 tot 1998 was Fischer directeur van Museum Rietberg, in die periode verrichtte hij ter plaatse ook onderzoek naar Dan- en Guro-stam in Ivoorkust.
Sra, Groot masker met schedelnaaf, zuidelijke Dan-regio, ca. 1930, privé-collectie
Eerder dit jaar verscheen de overzichtscatalogus ‘Afrikanische Meister: Kunst der Elfenbeinküste’. Daarin presenteren Homberger en Fischer, aangevuld met bijdragen van collega’s, alle ‘tot dan geïdentificeerde en benoemde beeldhouwers samen met hun meest karakteristieke stukken’. De expositie in de Nieuwe Kerk omvat negenveertig kunstenaars uit de negentiende, twintigste en eenentwintigste eeuw van zes volken: de Guro en de Dan, de Lagunevolken, de Lobi, de Baule en de Senufo. Ivoorkust telt 26 miljoen inwoners die over meer dan zestig etnische groeperingen zijn verdeeld, Homberger en Fischer beschouwen het overzicht nadrukkelijk als een ‘work in progress’.
Extra’s bij de tentoonstelling: een voorlichtingsfilm met ‘De zwarte met het witte hart’-auteur Arthur Japin, de publicatie van ‘Mijn naam is Leo’, een jeugdroman van Abdelkader Benali en een film van fotograaf/visagist Ellis Faas. Bovendien een reeks (avond)programma’s in samenwerking met het Prins Claus Fonds: ‘Africa Out Loud! Music, Architecture & Arts from the Continent’.
De expositie ‘Magisch Afrika, maskers en beelden uit Ivoorkust. De kunstenaars ontdekt’ in de Nieuwe Kerk duurt tot en met 15 februari. Voor meer informatie: www.nieuwekerk.nl.
