Portret van bevelhebber He Bin, papier, 16de eeuw. Foto: Nanjing Museum/Nomad Exhibitions
* De faam van Ming-porselein berust nog steeds vooral op de astronomische bedragen die multimiljonairs ervoor neertellen. De Princessehof in Leeuwarden geeft tot begin volgend jaar bijscholing op de verlengde expositie 'Het mysterie Ming', de Nieuwe Kerk vanaf vandaag met een tentoonstelling over drie eeuwen Ming-dynastie. Het Nanjing Museum leende zeldzame stukken uit die China nooit eerder verlieten. Zoals de krekel van goud op een blad van jade die in 1954 vlakbij de schedel in een graf werd gevonden.
De expositie omvat – uiteraard - veel porselein, ook voor dagelijks gebruik beeldschoon. Dat is aangevuld met onder meer verbluffend levensechte portretten, een hoofdtooi van gouddraad , gouden oorbellen, een rozenhouten tafel en elegant gekalligrafeerde handschriften. Spectaculair is de enorme wereldkaart – China vanzelfsprekend in het midden, Australië ontbrak nog - die de Italiaanse jezuïet Matteo Ricci in 1602 voor de keizer maakte. Als toetje zijn er ook tien erotische schilderingen op zijde uit de collectie van de Amsterdamse verzamelaar Ferdinand Bertholet, zie de illustratie onderaan.
Rond de dynastie die het porselein zijn naam gaf, hangt de magie van – tot nu toe - nooit geëvenaarde Chinese successen op het terrein van kunst, cultuur en buitenlandse handel. Nadat boerenzoon Zhu Yuanzhang in 1386 de Mongoolse Yuan-dynastie op de knieën had gedwongen, riep hij zichzelf tot keizer uit, de eerste volbloed Han-Chinees. Zhu bedacht voor zijn familie het toepasselijke motto ‘Da Ming’ (‘Grote Schittering’) en koos voor zichzelf de titel ‘Hongwu’ (‘Grote Militaire Macht’).
Hongwu maakte van Nanjing de grootste stad ter wereld, met een zwaar bewaakte stadsmuur van bijna 50 kilometer. In een afgesloten woon- en bestuursenclave – een voorloper van de Verboden Stad in Beijng – richtte hij ook werkplaatsen in waar luxe kunst- en gebruiksvoorwerpen werden gemaakt. Het porselein werd 350 kilometer zuidelijker geproduceerd in de ovens van de stad Jingsdezhen omdat daar de beste klei voorhanden was. Bij zijn dood in 1398 had hij het solide fundament voor de lange bloei van de dynastie gelegd.
Terwijl Europa in de ‘donkere’ Middeleeuwen werd geteisterd door de pest, ontwikkelde zich onder - in totaal zestien - Ming-keizers een beschaving van ongekende rijkdom en verfijning. Ter illustratie: in opdracht van keizer Zhu Di voltooiden zo’n 2000 geleerden in 1408 de Grote Canon met álle Chinese kennis tot dan toe. Dat was lang het omvangrijkste naslagwerk ter wereld.
‘Ming’ bleef aan de macht tot Mantsjoe-prins Dodo daar in 1644 een eind aan maakte in een periode van mislukte oogsten en maatschappelijke onrust.
De expositie ‘Keizers, kunstenaars en kooplui in het oude China’ in de Nieuwe Kerk in Amsterdam duurt van 5 oktober tot en met 2 februari. Voor meer informatie: www.nieuwekerk.nl. Het kinderboek ‘Kleine Ming en de gouden krekel‘ van Bettine Vriesekoop kost 12,95 euro. De expositie ‘Het mysterie Ming’ in het Princessehof in Leeuwarden is intussen verlengd tot en met 5 januari. Voor meer informatie: www.princessehof.nl.
Dit verhaal is een bewerking van de versie die deze week is verschenen in de Wegener-dagbladen.
Eén van tien erotische schilderingen op zijde uit het album van Wang Sheng, late Ming-dynastie, copyright foto: F.Bertholet Collection Amsterdam
