Vincent van Gogh, IJsvogel aan de waterkant, 1887
* De vaste collectie een facelift geven die het compléte oeuvre van Vincent meer tot zijn recht zou laten komen, was een lang gekoesterde wens van de staf van het Van Gogh Museum. Vergelijk het met nadenken over de herinrichting van je eigen huiskamer, zei directeur Axel Rüger vandaag bij de perspresentatie: ‘Dat moet ik zeker nog een keer doen, vind je, maar dat kan ook lang duren.’ In 2009 was er een eerste brainstormdag, in 2012 ging de projectgroep van start, het streven was klaar te zijn vóór in 2015 met een uitgebreid internationaal programma wordt herdacht dat Vincent 125 jaar geleden is gestorven. Om dat te laten lukken, is in de laatste fase ook veel ’s avonds gewerkt, het museum moest overdag open blijven voor de 2000 á 3000 dagelijkse bezoekers.
De focus ligt nu niet meer alleen op de schilderijen, maar ook op Vincents enorme productie aan tekeningen en brieven, vertelde afdelingshoofd kunst Marije Vellekoop tijdens de presentatie. Tekeningen en brieven zijn kwetsbaar, maar er zijn voortaan altijd representatieve voorbeelden te zien. Brieven worden bovendien voorgelezen. ,,We wilden in elk geval de nog steeds heersende mythe ontkrachten dat Vincent als een geïsoleerd genie leefde, hij onderhield juist veel contacten met collega’s en bleef altijd nieuwsgierig naar ontwikkelingen in de kunstwereld.’
Meer dan voorheen wordt Van Gogh daarom in de context van zijn tijd geplaatst, met werken van collega’s als Toulouse-Lautrec, Gauguin en Seurat geïntegreerd in de presentatie van Vincents meesterwerken. Dat is voor het eerst.
De wanden hebben kleuren gekregen: de keus voor elk onderscheidend ‘hoofdstuk’ van de expositie (zoals ‘Boerenleven’ en ‘Bloeiperiode’) is aangepast aan de sfeer van het onderwerp. Bij ‘Boerenleven’ is dat bijvoorbeeld een prachtig diep grijs.
Jo van Gogh-Bonger, weduwe van Vincents broer Theo, in haar Amsterdamse huiskamer, rond 1905. Rechts haar tweede man Johan Cohen-Gosschalk, links zoon Vincent Willem. In de nieuwe presentatie zijn ook veel familiefoto's opgenomen.
Op een aparte wand wordt ook aandacht besteed aan de mythe rond ‘het afgesneden oor’, dat in werkelijkheid een klein stukje was. Welke ziekte Vincent had, is nog steeds onbekend. Zijn arts dacht een combinatie van epilepsie en een acute manie. Vincent zelf schreef over ‘mijn geestesverdwazing, zenuwziekte of waanzin’.
Ontroerend is de wand waarop wordt getoond hoe gepassioneerd Vincent – hij was autodidact - zijn opleiding ter hand nam toen ‘De Aardappeleters’ lauw werd ontvangen. Hij ging - kort - naar de kunstacademie in Antwerpen en daarna in Parijs in de leer bij schilder Fernand Cormon, maar oefende vooral zichzelf eindeloos in het tekenen van portretten, naakten en kopiëren van klassieke beelden. Om zijn techniek in het combineren van kleuren te verbeteren, schilderde hij in 1887 in olieverf bijvoorbeeld ook een ijsvogel aan de waterkant. Naast vertrouwde iconen als ‘De Zonnebloemen’ is dat een juweeltje dat nog maar weinigen zullen kennen.
Voor meer informatie: http://www.vangoghmuseum.nl
Een van de zalen van de nieuwe inrichting. Foto Van Gogh Museum
