Edvard Munch, 'Felix Auerbach', 1906, olieverf op doek, Van Gogh Museum (aankoop met steun van de Bank Giro Loterij, de Vereniging Rembrandt, het Prins Bernhard Cultuurfonds, het VSBfonds en de leden van The Yellow House)
*Museumkijker maakte mee dat het Van Gogh Museum de pers een dag tevoren uitnodigde voor de presentatie van weer een Belangrijke Nieuwe Aankoop. Die was meestal ’s ochtends vroeg. Uit vrees voor embargo-schendingen hoorden we niet alvast wat er was aangekocht, er zat dus niets anders op dan de agenda om te gooien. Linksom of rechtsom: een aanwinst voor het Van Gogh was altijd nieuws. De expositie Ongekend – maandenlang noodgedwongen gesloten – biedt nu eindelijk een overzicht van tien jaar bijzondere aanwinsten. Daarin geen hoofdrol voor highlights die voorpagina’s en journaal haalden, de schijnwerpers verlichten met gelijke intensiteit alle bouwstenen van het verzamelbeleid. Aankopen waren en zijn nooit 'simpele' publiekstrekkers maar passen in de brede context van Vincents kunstenaarschap en invloed op latere generaties.
Vincent van Gogh, 'Knotwilg', juli 1882, potlood, inkt, waterverf, krijt op papier, Van Gogh Museum Amsterdam, aankoop met steun van de BankGiro Loterij, de Vincent van Gogh Stichting, de Vereniging Rembrandt, het Mondriaan Fonds en het VSBfonds)
De bezoeker kan bij binnenkomst een QR-code scannen die naar een webapp leidt waarop - ingedeeld in tien verzamelthema's- verhalen over de aanwinsten worden verteld. Onder meer een restaurator, een depotmedewerker, een conservator, de directeur, een ‘gewone’ Amsterdammer, een verzamelaar/schenker, de Vincent Van Gogh Stichting en de Vereniging Rembrandt komen aan het woord. Onderhoudend en leerzaam, die publieksbegeleiding vanuit verschillende perspectieven. Zo leidde de aanwinst van ‘Badende vrouw’ van Edgar Degas tot nogal wat reacties: foei, waarom anno nu nog een naakt gekocht? Conservator Fleur Roos Rosa de Carvalho laat via de app weten dat ze speurt naar de identiteit van het model dat voor Degas poseerde, mede daartoe aangezet door de reactie van een trots professioneel model. Waarom klakkeloos aannemen dat de vrouw op het werk van Degas willoos slachtoffer van een op seks beluste kunstenaar is geweest? Zo doen we volgens Roos Rosa de Carvalho misschien niet alleen Degas, maar ook háár tekort.
Henri de Toulouse-Lautrec, 'De clown in de Moulin Rouge', 1897, kleurenlithorafie op papier, Van Gogh Museum Amsterdam, Vincent van Gogh Stichting
Nooit geweten wat een precisiewerk depotmedewerker Marvin Rot te doen krijgt als een lijst terugkomt van de lijstenmaker. Die is nooit perfect passend, hij maakt de overgang van het schilderij naar de lijst zo mooi mogelijk; de houten ‘spacers’ die ervoor zorgen dat het glas het werk niet raakt, kleurt hij met de hand. ‘Moederschap’ van Maurice Denis is een ontroerend tafereel, goed daarbij te lezen wat conservator Maite van Dijk voelde toen ze dit werk met haar collega Fleur ontdekte in het depot van een verzamelaar: ze moesten allebei slikken. Restaurator/conservator René Boitelle vertelt bevlogen over het verwijderen van vernislagen op het portret dat Munch van Felix Auerbach maakte. Spannend, het waren er zoveel dat de nuances van het verfoppervlak onzichtbaar waren geworden. De oudste was nog door Munch zelf aangebracht, geen optie om die zomaar te verwijderen. Dat is dan ook niet gebeurd.
Maurice Denis, Moederschap, 1896-1897, olieverf op doek, Van Gogh Museum Amsterdam (aankoop met steun van de BankGiro Loterij)
De Munch hangt in de laatste zaal met het thema ‘nieuwe wegen’. Na 1900 waren er steeds meer kunstenaars die de kleuren en expressie van Vincents werk bewonderden, vertelt Maite van Dijk in de app. In die zaal ook wensen voor de toekomst, Directeur Fusien Bijl de Vroe van de Vereniging Rembrandt wenst het Van Gogh Museum nog een echt goed laat schilderij van Pierre Bonnard toe. Van Dijk zou graag een paar kapitale schilderijen van belangrijke vrouwelijke kunstenaars als Berthe Morisot, Mary Cassat en Paula Modersohn-Becker in huis halen. ‘Huis in de winterzon’ van Gabriele Münter is al aangekocht en hangt nu als lichtend voorbeeld op 'Ongekend': een meesterwerkje, de eerste Münter in een Nederlands museum.
Gabriele Münter, 'Huis in de winterzon', circa 1909, olieverf op karton, Van Gogh Museum Amsterdam (aankoop met steun van de BankGiro Loterij)
De expositie ‘Ongekend.10 jaar bijzondere aanwinsten en hun verhalen’ in het Van Gogh Museum duurt tot en met 12 september.
Voor meer informatie: http://www.vangoghmuseum.nl
