Eli Content, Licht en duisternis, 2014-2015, Courtesy kunstenaar en Galerie Onrust,Amsterdam, foto Peter Cox
*De titel van de eerste grote overzichtstentoonstelling van Eli Content (Vevey, Zwitserland, 1943) in het Joods Historisch Museum is ontleend aan een gedicht van Konstantinos Kaváfis (1863-1933), de Griekse dichter die tijdens zijn jeugd lang in Engeland verbleef en zichzelf ook Constantine Peter Cavafy noemde. ‘So much I gazed on beauty’ is ook wandtekst, de vervolgregel staat in de catalogus: ‘My vision is alive with it.’ Poëzie is een van de inspiratiebronnen van Content, schepper van schoonheid die ook inspiratie vindt in striptekeningen, romaanse schilderkunst, plastic speelgoed, kabbala, medische handboeken, Art Brut en jazz. Hij – joods kunstenaar – ziet elk werk als bijdrage aan de voltooiing van de Schepping en poging tot verbeelding van de wereld achter de zichtbare werkelijkheid.
Verhelderend voor wie niet thuis is in het joodse gedachtengoed: wandteksten verklaren onder meer waarom Content – slagersvakschool, koksmaat, drie jaar kibboets, autodidact, tenslotte aangenomen op Ateliers ’63 – aanvankelijk zuiver abstract werkte, vierkante schilderijen waarop hij eerst met potlood een raster zette: ‘Daarmee gaf hij gehoor aan het tweede gebod – om geen afbeeldingen te maken -, wat vanuit zijn joods-zijn voor hem destijds essentieel was.’ Hebreeuwse letters in zijn werk illustreren dat volgens een joods verhaal de Schepping werd voorafgegaan door de schepping van letters, zonder letters was er geen taal waarmee God de scheppingswoorden kon uitspreken. Content verbeeldt de Schepping als een mix van groei, eeuwigheid en schoonheid: wie zou er niet willen uitrusten onder de monumentale boom op bijgaand werk?
Eli Content, 2017-2018, Zonder titel, Courtesy kunstenaar en Galerie Onrust, Amterdam, foto Peter Cox
Vanaf begin jaren negentig verschenen er steeds vaker organische motieven in zijn werk, onder meer geïnspireerd door de desolate landschappen op striptekeningen van George Herriman. Met talloze gekleurde verfpuntjes ging Content zijn eigen landschappen maken, door de samenstellers van de expositie ‘dubbelzinnige vergezichten’ genoemd: ‘Zijn het bomen, bladeren of stukken koraal? Is het water of juist lucht? (…) Door alle opties open te laten, stimuleert hij de toeschouwer voorbij het herkenbare beeld te kijken en het schilderij als een op zichzelf staande wereld te zien.’ Desolaat als bij Herriman is die wereld echter verre van: de organische motieven zijn een feest van kracht en kleur.
Content liet zich in 2011 inspireren door een gedicht van Heinrich Heine uit zijn Buch der Lieder: ‘Ein Fichtenbaum steht einsam/ Er traümt von einer Palme/Einsam und schweigend trauert.’ Bij Rudi Fuchs – een van de auteurs in de aanlokkelijke catalogus – roepen deze regels een beeld van romantische weemoed op. Maar hij prijst in een adem door het frisse en verse groen van de boom op het schilderij, ‘tegen smaragdgroen, en nauwelijks het donkere groen van de sparrenboom, noch het grijzige groen van de gewone palm’. Het is ‘intens en helder’. Het werk van Content is als een therapiesessie voor levenskunst, met een Museumjaarkaart nog gratis ook.
Eli Content, Sterrenhemel, Maan nacht, Lentebloesem, For number One, Cecil Taylor, Courtesy kunstenaar en Galerie Onrust, Amsterdam, foto Peter Cox
De expositie ‘Eli Content. So much I gazed on beauty’ in het Joods Historisch Museum duurt tot en met 10 mei. De gelijknamige catalogus (Uitgeverij Walburg Pers) kost 29,95 euro. Voor meer informatie: http://www.jck.nl
