Patricia Piccinini (1965) Balasana, 2009, eigen foto
*Regisseur Nicola Graef en curator Wolfgang Schoppmann kozen voor de expositie Queensize in Museum Arnhem tientallen werken van drieënveertig vrouwelijke kunstenaars uit de collectie van de Duitse verzamelaar Thomas Olbricht (1948). Onder hen grote namen als Monika Baer, Louise Bourgeois, Rineke Dijkstra, Marlène Dumas, Hellen van Meene en Cindy Sherman. De expositie is ingericht rond de thema’s geboorte, leven en dood. In de eerste zaal heet het slapende meisje met wallaby (een kleine kangoeroe) van Patricia Piccinini ons nog geruststellend welkom, daarna worden we snel in het diepe gegooid. Onbewogen kijken is onmogelijk, er dienen zich steeds weer flarden van werkelijkheid aan die we op ons eigen leven kunnen betrekken. Kijken, bekeken en afgewezen worden, wie weet niet hoe dat voelt? De drang tot wegkijken is nooit ver weg, maar voelt laf. Al helemaal bij het diepste dieptepunt van geweld: de foto van het frame van de film ‘Redacted’, in 2007 gemaakt over het 14-jarige Iraakse meisje dat werd verkracht en in brand gestoken door Amerikaanse soldaten.
Paloma Varga Weisz (1966), Vrouw te bed, 2003, eigen foto
De titel van de expositie is ontleend aan de op één na grootste bed-maat, de belangrijkste gebeurtenissen in een mensenleven vinden nu eenmaal in bed plaats. ‘Queensize’ kan ook als geuzennaam worden gebruikt. Nodig? Nog steeds. Nicola Graef beargumenteert het in de catalogus met argumenten als mokerslagen: feminisme en de strijd om gelijkberechtiging zijn - ook in de beeldende kunst - geen thema’s van gisteren, maar in deze tijd van oorlog, massale vluchtelingenstromen en internet als voornaamste entertainer, actueler en crucialer dan ooit. Hoe vormt zich vrouwelijke identiteit in de wereld van nu, hoe ziet die er uit, hoe wordt de identiteit van vrouwen gebruikt en vooral óók, misbruikt? En welke beelden archiveren vrouwen in deze eeuw van digitale overkill, in een nieuwe wereldorde van ‘speed-dating, speed-chatting and speed-being’? In de catalogus zet Graef haar argumenten kracht bij in een interview met Siri Hustvedt, vooraanstaand Amerikaanse auteur die de mannelijke suprematie in de kunstwereld in 2014 haarscherp fileerde in haar roman ‘The Blazing World’.
Marlene Dumas, 1953, Willendorf, 1997, foto Museum Arnhem
Vrouwen zijn nog steeds zwaar ondervertegenwoordigd bij prestigieuze solotentoonstellingen en in museumcollecties. Hoe komt dat? Hustvedt: ‘Dat is ingewikkeld omdat veel galeries door vrouwen worden gerund. De ondervertegenwoordiging gaat niet over de man als grote vijand maar over de markt. Het idee dat artistieke creativiteit en genie tot het domein van de man horen is diep in de cultuur ingesleten. Het is nog steeds waar dat de meeste grote verzamelaars mannen zijn die veel geld kunnen uitgeven. Ze hebben, denk ik - vaak onbewuste - ideeën over waarde, die erop neerkomen dat werk van een man een hogere status heeft dan werk van een vrouw. Een mannennaam draagt meer gevoel van geschiedenis en waarde met zich mee dan een vrouwennaam.’
De meeste werken op ‘Queensize’ zijn kwalitatief zo goed dat twijfelen over de gelijkwaardige status van mannen- en vrouwenkunst zonde van de tijd lijkt. Aan de vooravond van Internationale Vrouwendag op 8 maart zijn op de website ‘Meer dan Muze’ een aantal evenementen te vinden die activiteiten van vrouwen in kunst en cultuur in de schijnwerper zetten. Ook 'Queensize' is daarbij. Nodig, nog steeds.
De expositie ‘Queensize’ in Museum Arnhem duurt tot en met 16 mei. Voor meer informatie: http://www.museumarnhem.nl en http://www.meerdanmuze.nl.
Lynette Yiadom-Boakye, 1977, Ambassadeur, 2003, foto Museum Arnhem
