Kadir van Lohuizen / NOOR Rising Tide, Netherlands 2019 The Wierschuur at the east of Terschelling is inaccessible due to flooding. West-Terschelling is not protected and future sea level rise will endanger the low lying parts.
Door Lucie Th. Vermij
‘Het kwartje wil bij de meeste mensen maar niet vallen’, zegt fotograaf Kadir van Lohuizen over de stijging van de zeespiegel wereldwijd. Die is op veel plekken in de wereld gaande. De Fiji-Eilanden, Jakarta, Panama, de oostkust van de Verenigde Staten, de kust van Essex in Groot-Brittannië. Hij hoopt dat zijn foto’s een wake up call zijn. Nederland ligt ook in de gevarenzone. Waar moeten we met zijn allen straks naar toe?
Ik ging naar ‘Rijzend water’ in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam, daarop attent gemaakt door de documentaire-reeks op tv ‘Na ons de zondvloed’, ook van Van Lohuizen. Voor wie hem niet kent: Van Lohuizen (1963) begon met reizen en fotograferen toen hij van de middelbare school kwam en is sinds 1988 officieel fotojournalist. Hij publiceert in Vrij Nederland, Trouw, NRC Handelsblad, de Volkskrant, De Morgen, Paris Match, The Independent, Newsweek en Time. Driemaal won hij een Zilveren Camera: in 1994, 1997 en 2001. In 2007 won hij de Visa d'Or voor de reportage die hij in Tsjaad maakte voor Le Monde. Voor zijn foto's over de diamantindustrie in Afrika werd hem in 2000 en 2004 de Dick Scherpenzeel Prijs toegekend.
Kadir van Lohuizen / NOOR for New York Times Climate change / sea-level rise in Fiji The shoreline of Vunidoloa is heavily eroded due to the rising waters.
In de media gaat het vrijwel dagelijks over de klimaatveranderingen, het klimaatbeleid, de klimaatactivisten, de klimaatontkenners, de CO2-uitstoot. Voortdurend is er nieuws over stormen en overstromingen overal in de wereld en over hittegolven en droogte. Wetenschappers die waarschuwen dat de ophoging van de zeespiegel nog harder gaat dan eerder voorspeld. En populistische politici die het ontkennen. En toch, het is alsof bijna niemand zich er iets van aantrekt, behalve een handvol activistische jongeren. We gaan nog steeds op verre reizen, even tien dagen naar de Cariben of Bhutan, om maar wat te noemen. We vinden dat we daar recht op hebben.
Wát is er nodig om mensen bewust te maken van die stijgende zee en de mogelijke gevolgen? Kadir van Lohuizen fotografeert al jaren de gebieden die al door het wassende water vernield raken, waar de mensen weg moeten. Soms zijn het eilanden in de Indische Oceaan, maar het zijn ook grote metropolen in de USA die onder water komen te staan na steeds heftiger orkanen. Panama. Bangladesh. De miljoenenstad Jakarta in Indonesië. Stukken van de kust van Groot-Brittannië die afbrokkelen. En het dorp West-Terschelling, waar steeds vaker de hele kade onder water staat.
USA, Alaska, Tikigaq (Point Hope), May 2018
Gordon Omnik is whale hunter from Point Hope. He stands on watch to spot Bowhead whales.
Nowadays due to the early disappearance of the sea ice its much harder for the community to catch whales and it threatens their livelihood. Kadir van Lohuizen / NOOR for Carmignac Fondation
Van Lohuizen is naar al die gebieden gereisd en heeft er honderden foto’s gemaakt. Prachtige, esthetische foto’s. Van de landschappen, de niet te stuiten watermassa’s en de nietige mensen. Omdat de foto’s zo ongelooflijk mooi zijn word je er eerst door de schoonheid naar toe gezogen. Maar als je beter kijkt dringt de desastreuze waarheid door. Zaal na zaal, werelddeel na werelddeel. We zien de mensen met het rijzende water strijden, dealen, vluchten. Dat is wereldwijd gaande en wij in het bijzonder laaggelegen Nederland lopen bijzonder veel gevaar. Maar door onze machtige Deltawerken zijn wij onze angst voor het water kwijtgeraakt.
Ik ben zeer onder de indruk. Van Groenland bijvoorbeeld waar de ijsbergen, de ijskap en de gletsjers in rap tempo smelten en in de oceaan storten. Hoe dat het leven van de mensen beïnvloedt. Hoe daar (ramp)toerisme op gang gekomen is. De mensen op de eilanden in de Grote Oceaan en de Stille Oceaan die langzaam aan het verdwijnen zijn. De verdwijnende archipel van Panama. De verdwijnende kust van Yorkshire in Groot-Brittannië. De foto's van de klimaatvluchtelingen in Bangladesh. De Amerikaanse metropolen die ook bijna overstromen.
Kadir van Lohuizen / NOOR Rising seas Miami King tide at Miami beach, the water in the street comes over the poorly maintained seawall at Indian Creek and up through the drainage system. According to experts Miami can not be protected due to the fact that its build on limestone. Therefore it's believed that Miami beach and the Bay area need to be evacuated by 2060.
In Het Parool werd Van Lohuizen gevraagd of zijn oogverblindende beelden niet afleiden van de werkelijkheid. Zijn antwoord: 'Een goede foto zorgt ervoor dat mensen er langer naar kijken. Daar zit de winst. Ik denk dat mensen juist zien dat wat in eerste instantie mooi lijkt ook heel eng is. Dat er een dubbele laag in zit.' En: 'Ik wilde deze serie eigenlijk in zwart-wit maken, tot ik besefte dat ik de schoonheid van de atollen in de Pacific nodig heb om het probleem duidelijk te maken. Van een afstand ziet het er onwaarschijnlijk uit. Van die turquoise lagoons en witte stranden, prachtig! Maar als je dichterbij komt, wordt die ansichtkaart opeens verstoord. Omdat het overbevolkt is. Omdat er geen schoon drinkwater is. Omdat er geen gewassen meer groeien.'
Een bijzonder indrukwekkende expositie. Jammer genoeg is er (nog) geen boek van. Vroeger hadden wij thuis een boek over de watersnoodramp in 1953, dat ik keer op keer opnieuw doorbladerde. Dat zou ik met een boek met Van Lohuizen-foto’s ook doen.
Kadir van Lohuizen / NOOR for New York Times Climate change / sea-level rise in Kiribati, Tarawa Island
Residents protect their homes with sand bags for the rising sea levels at Betio.
De expositie 'Rijzend water' van Kadir van Lohuizen in het Scheepvaartmuseum is te zien tot 10 mei 2020.
Het Scheepvaartmuseum, Kattenburgerplein 1, 1018 KK Amsterdam.
Website: https://www.hetscheepvaartmuseum.nl
Trailer: https://vimeo.com/363845387
