Rita Maasdamme, diorama met Cahi'i orgel, eigen foto
Het levenswerk van Rita Maasdamme (1944 - 2016) bestaat uit 200 handgemaakte poppen die in driedimensionale scènes de koloniale geschiedenis van Suriname, Curaçao en Aruba verbeelden. Aan het slot van haar expositie in het Amsterdam Museum - een selectie van 17 diorama’s met 130 poppen - wordt bezoekers gevraagd een voorstel voor de toekomst van ‘De Maasdamme Collectie’ te doen. Terug in het depot zou doodzonde zijn: dit is cultureel erfgoed dat in het toekomstige Nationaal Slavernijmuseum thuis hoort. Maasdamme heeft virtuoos handvaardig het koloniale verleden in beeld gebracht, door de voortreffelijke teksten is het vol vaart ook een geschiedenisles die manco’s aan kennis opvult. Dat zijn er nogal wat, merkte Museumkijker over zichzelf.
Rita Maasdamme, diorama Marrondorp, eigen foto
Rita Maasdamme, geboren op Aruba, verhuisde in 1963 naar Nederland voor een opleiding aan de modevakschool in Amsterdam. Ze begon al in de jaren tachtig aan het project om met poppen de koloniale geschiedenis te verbeelden, toen nog een topic in de coulissen. Maasdamme noemde haar poppen liever ‘creaturen’, omdat slavernij ontmenselijkt gaf ze hen de namen van ‘echte’ mensen. Aan de opbouw van de diorama’s ging altijd uitgebreid onderzoek vooraf, gedreven door haar sterke gevoel voor sociale rechtvaardigheid en de innerlijke noodzaak een zo compleet mogelijk verhaal te vertellen. Junior-conservator Inez van der Scheer: ‘Van historische prenten tot gedichten en urban legends. Ze was als kunstenaar en educator een voorloper in een tijd dat deze thematiek nog zwaar onderbelicht was.’
Rita Maasdamme, diorama prekoloniaal leven, in de verte doemt onheil op, een schip van de WIC, eigen foto
Ook muziekinstrumenten ontsnapten niet aan haar aandacht. Zoals het Cah’i orgel in een van de scènes: symbool voor de eeuwenlange vermenging van culturen door het kolonialisme. Deze cilinderpiano, een soort draaiorgel, kwam via Venezuela naar Curaçao, Bonaire en Aruba. Daar is het onmisbaar in de muziek en sinds 2016 opgenomen in de Nederlandse Inventaris Immaterieel Erfgoed. De diversiteit van Maasdamme’s diorama’s wisselt tussen de gitzwarte kanten van slavernij (met een griezelscène met de Nederlandse slavenmeesteres Susanna du Plessis (1739-1795 als dieptepunt) en de vrolijke verbeelding van het dagelijks leven in een Marrondorp. Alles fraai verlicht in een magische mix van tropenkleuren.
Rita Maasdamme, diorama afschaffing slavernij in 1863, timmerman Joseph draagt schoenen, dat mochten tot slaaf gemaakten niet, eigen foto
‘De Maasdamme Collectie: Scènes uit het koloniale verleden’ in het Amsterdam Museum is nog te zien tot en met 3 september. Op dezelfde verdieping tot en met dezelfde datum: ‘Continue This Thread’ met gastcuratoren Karim Adduchi en Tess van Zalinge.
Voor meer informatie: http://www.amsterdammuseum/nl
