Maaltijd van schutters van Wijk IX onder kapitein Jacob Backer en luitenant Jacob Rogh, 1632, Nicolaes Eliasz Pickenoy (1588-1650/56), detail, eigen foto
* In het Amsterdam Museum – door menigeen nog vanzelf ‘Amsterdams Historisch’ genoemd omdat die ‘traditionele’ naam de lading mooi dekte – is de reeks aantrekkelijke collectieboekjes uitgebreid met de titel ‘Samen Kijken. Vijf jaar kunstschouwen’. De publicatie – te koop voor 12,50 euro – biedt een kijkje achter de schermen van de zogenoemde schouwtafels. Tijdens deze ‘tafels’ wisselen AM-conservatoren en verzamelaars van buiten kennis uit over inmiddels zes deelgebieden: numismatiek, zilver, moderne en hedendaagse kunst, prenten en tekeningen, kostuum en porselein. Schouwtafels over stadsgezichten en sieraden zijn in oprichting.
De externe deelnemers profiteren van de kennis van de conservatoren, die plukken op hun beurt de vruchten van de enorme eruditie van deze gepassioneerde ‘amateurs’. Wie zich wil inlezen op de expositie ‘Hollanders van de Gouden Eeuw’ in de Hermitage – dertig groepsportretten uit het Rijksmuseum en Amsterdam Museum zijn daar nog tot en met eind 2016 te zien – treft in ‘Samen Kijken’ onder meer een hoofdstuk over de kleding van schutters. Jacoba de Jonge (tafeldame kostuumschouw), Annemarie den Dekker en Leonie Sterenborg (conservatoren) beschrijven stap voor stap vermakelijk hoeveel moeite het de schutters moet hebben gekost om zich aan te kleden. De pakken van de schutters ‘zien er niet ongemakkelijk uit, maar niets is minder waar’: ‘Stoffen waren vaak zwaar en stijf.’ Zoals de elandhuid waarvan het gele, mouwloze jak was gemaakt dat veel schutters over hun wambuis dragen. Zo’n kolder diende als bescherming en ter vervanging van het kuras, dat bewegingen teveel belemmerde.
Ooit geweten dat de broek in de Gouden Eeuw met haken in oogjes werd opgehangen aan de binnenkant van het wambuis? Een wambuis dicht maken, was ook al tijdrovend: dat moest met een hele rij kleine knoopjes. Pronken met kousen en schoenen was in die periode onder mannen zo gemeengoed geworden, leren we, dat predikanten tegen deze ‘kousenpronk’ te keer gingen in hun preken. Enzovoort en zo verder, met ‘Samen Kijken’ zet het Amsterdam Museum een mooie traditie van verrijking van historische kennis voort.
Voor meer informatie over het aanbod: www.amsterdammuseum.nl. Tekoop in de museumwinkel en online.
Maaltijd van schutters van wijk IX onder kapitein Jacob Backer en luitenant Jacob Rogh, 1632, Nicolaes Eliasz Pickenoy (1588-1650/56), foto Amsterdam Museum
