Biljet van 10.000 roepia met het portret van Tjoet Nja Din (1998), Atjehse verzetsvrouw, foto Amsterdam Museum
*Museumkijker ging naar het Amsterdam Museum voor de expositie ‘1001 vrouwen in de 20ste eeuw’ en gaat zeker nog eens, bij zoveel rijkdom aan geschiedenis en persoonlijke objecten (de schaatsen van Fanny Blankers-Koen, de laatste agenda van Mathilde Willink!) hadden de hersens voor het einde hun taks bereikt. Uit de gelijknamige inventarisatie van 1611 pagina’s heeft gastconservator Els Kloek 200 vrouwen uit vijf generatiegroepen gekozen, de eerste geboren vóór 1870, de laatste vanaf 1930. Bekende, enigszins bekende, veel onbekende. Je moet al gauw vaststellen dat je bij Per Seconde Wijzer in de categorie belangwekkende vrouwen vermoedelijk weinig vragen goed had gehad.
Gipsafgietsels zonder en met prothese voor vrouw met wolfszweer, gemaakt door Jansje Schuiringa, 1947, Universiteitsmuseum Utrecht, eigen foto
Wie kent nog tandheelkundige Jansje Gretha Schuiringa (1887-1975)? Ze was de oudste van negen dochters in een boerengezin in Noord-Groningen. Als pionier van de maxillofaciale prothetiek in Nederland ontwikkelde ze gebits- en gezichtsprothesen voor patiënten die door een ongeval of kaaktumor of erfelijke aandoeningen als een gespleten gehemelte, in een sociaal isolement verkeerden. En wie was ook alweer Johanna Naber (1859-1941), van wie de prachtig ouderwetse typmachine in een vitrine staat? Ze was de eerst geschiedschrijfster van de Nederlandse vrouwenbeweging, naast haar machine ligt ‘Na XXV jaren’ uit 1923. De Atjehse adellijke verzetsvrouw Tjoer Nja Diën (ca. 1850 – 1908) werd in 1905 na verraad van een van haar lijfwachten door de Nederlandse autoriteiten gearresteerd. Ze groeide uit tot Indonesisch icoon van verzet tegen de koloniale overheersing, geëerd met een ‘eigen’ bankbiljet. Van wie was dat hoedje? O ja, van Marga Klompé (1912-1986), de eerste vrouwelijke minister, die kennen in elk geval ouderen nog wel. Maar vier voorbeelden, ga kijken en koop vooral het boek.
Jansje Gretha Schuiringa met gipsen afgietsels, foto Google afbeeldingen
Sacha de Boer fotografeerde voor het 80-jarig jubileum van Margriet onder het motto ‘Gewoon stoer’ 80 vrouwen uit de hedendaagse Nederlandse samenleving, nu ook in het Amsterdam Museum te zien. Bekende gezichten als Laurentien van Oranje, Khadija Arib, Astrid Kersseboom en Lilianne Ploumen zijn bijeen met verdienstelijke vrouwen zonder publieke zichtbaarheid, allemaal kijken ze Facebook-achtig blij. Remedie tegen de verveling die dat helaas tenslotte opwekt: lees vooral de quotes naast de foto’s. Zoals van Nagla Elsayed (48, uit Egypte): ‘Vrouwen kunnen pas goed integreren als ze ook leren fietsen. Ik help ze daarbij.’
De exposities ‘1001 vrouwen in de 20ste eeuw’ en ‘Gewoon stoer’ in het Amsterdam Museum duren tot en met 10 maart. Voor meer informatie: https://www.amsterdammuseum.nl
Hoedje van Marga Klompé, Nederlands eerste vrouwelijke minister, eigen foto
