Sam Drukker, Model zittend voorovergebogen, foto slot Zeist
Door Lucie Th. Vermij
*Tekeningen van Sam Drukker in Slot Zeist. Dat maakt nieuwsgierig, want Sam Drukker is vooral bekend als schilder van grote doeken. ‘Tekeningen hebben voor mij evenveel of misschien zelfs wel meer artistieke waarde, want ze laten de ziel van de kunstenaar zien’, zegt hij op de site ‘Nieuws uit Zeist’.
Voor wie hem niet kent: Sam Drukker is portrettist. Hij is van 1957, opgegroeid in Assen, studeerde aan de Groningse Kunstacademie Minerva. Hij was een leidend figuur in de portretkunst van het Hedendaags Realisme. In 2011 was hij Kunstenaar van het Jaar. Het werk van Sam Drukker is zeer expressief. Met zijn eigen herkenbare losse toets schildert hij vooral menselijke figuren. Zijn portretten zijn altijd raak. Ze bevatten geen enkele opsmuk. Geen mooimakerij. Schoonheid en verval staan naast elkaar. Schoonheid in de mens zit hem in alle onvolmaaktheden, vindt de kunstenaar. 'Ik combineer het allerlelijkste met het allermooiste', zei hij eens. Hij schildert op oud gebruikt materiaal, dat al een verhaal in zich draagt, op straat gevonden houten panelen en zeildoek.
Sam Drukker, Minje-serie Jack Courant, foto auteur
En dan nu in Slot Zeist alleen ijle tekeningen. Ze zijn niet nieuw. Al vanaf het begin van zijn kunstenaarschap heeft hij getekend. Hij tekent altijd naar de werkelijkheid. 'Het bestuderen van de werkelijkheid is zovele malen interessanter en verrassender dan het menselijk brein kan bedenken', zegt hij daarover. Zijn tekeningen zijn de opmaat voor de schilderijen, het leren kennen van het onderwerp, het afwegen wat het meest betekenisvolle moment is. Om de spanning en de concentratie te verhogen tekent hij met inkt. Inkt is meedogenloos definitief. Inkt vraagt om controle, maar tegelijk speelt Drukker met toeval door met water de inkt te laten stromen.
De expositie is prachtig verstild. Met heel weinig wordt veel gezegd. Ook hier weer de mens centraal. Veel naakten. Mannen vrouwen, vaak wat ouder, het is wat het is, kwetsbaar en daarin heel mooi.
Maar er hangen ook landschappen, zoals de reeks 'East Bergholt' met Engelse landschappen, gemaakt voor het gelijknamige boek van schrijver Marcel Möring. Dat boek gaat over een onmogelijke liefdesgeschiedenis op reis in Constable County. De tekeningen zijn in rood afgedrukt in het boek. Op de tentoonstelling hangen de originelen in zwart-wit. De tekeningen zijn gemaakt met een luciferhoutje en inkt. Hij heeft van die landschappen alleen een deel van de achtergrond gedetailleerd getekend, de voorgrond blijft leeg. Het geeft een beeld van beweging, op reis zijn, verder weg is het, niet hier, het is een beetje een melancholiek desolaat gevoel. Heel mooi.
Sam Drukker, uit de serie East Bergholt, foto auteur
En een reeks 'Minje, een eerbetoon aan de overleving', tien tekeningen van hoogbejaarde joodse mannen, die volwassen waren tijdens de WO II. Minje is het aantal dat minimaal vereist is voor een gebedsdienst in een joodse sjoel. Een voorstudie dus voor de gelijknamige schilderijen. Met deze reeks geeft Sam Drukker een bijna verdwenen generatie gezicht. Toen hij de mannen portretteerde waren ze in de leeftijd van 87 tot 103 jaar. De Minje-tekeningen en – schilderijen zijn opgenomen in de collectie van het Joods Historisch Museum te Amsterdam. Zo ijl, alsof ze er bijna niet meer zijn. Zo mooi getroffen. Sam Drukker is zelf van joodse komaf, maar zijn ouders hebben hem er vrijwel niets over bijgebracht.
Een andere serie 'Getekende liefde, Erotische tekeningen' is die van paren (man en vrouw) die de liefde bedrijven. Als vijftienjarige ging hij met zijn vader mee naar veilinghuizen op zoek naar onontdekte juweeltjes. En terwijl zijn vader zich verdiepte in de Haagsr School ontdekte de jonge Sam Drukker de tekeningen van Aat Veldhoen. Nu maakt hij ze zelf ook, in de traditie van Auguste Rodin, Egon Schiele en Aat Veldhoen. Drukkers erotische tekeningen zijn telkens maar een paar lijnen. Bijna niets. Dat maakt ze zo intiem en ontroerend.
Sam Drukker, Getekende liefde, foto auteur
De tekeningen van Sam Drukker lezen als een psychologische zoektocht naar het wezen van de mens. De mens zoals hij in stilte is, alleen. Er spreekt ongelooflijk veel liefde en compassie uit. De tekeningen overtuigen volkomen van de kunst van het weglaten. In de stilte is het ware te vinden.
Sam Drukker, 'Inkt - werken op papier' is nog te zien t/m 24 maart 2019
Slot Zeist, Zinzendorfstraat 1, 3703 CE Zeist.
Toegang: € 5,50, met MJK € 4,50
Sam Drukker, zaal overzicht, foto slot Zeist
