Links: 'De Molen bij Wijk bij Duurstede' van Ruisdael, ca. 1668-1670.
* Schilderij: De Molen bij Wijk bij Duurstede, ca. 1688-1670, Jacob Isaackzsz van Ruisdael.
Te zien: Eregalerij van het Rijksmuseum, met ter rechterzijde een post-it vel van de presentatie ‘Kunst is Therapie’.
Waarom: De Britse schrijvers/filosofen Alain de Botton en John Armstrong selecteerden Ruisdaels molen - naast 149 andere kunstwerken - voor ‘Art is Therapy’, een presentatie die ze typeren als ‘een interventie met filosofische graffiti’. Naar kunst kijken vanuit een (kunst)historisch oogpunt vinden ze veel te beperkt, we zijn volgens hen helemaal kwijt dat kunst ook levensvragen kan beantwoorden (‘We have history on our side. What we mean by art as therapy is helping us to realize a fulfilled and mature life. Art is an agent of hope.’)
Besproken ‘kwaal’ op het post-it vel bij ‘De Molen’: ‘Ik ben te gewoontjes om bijzondere dingen mee te maken.’
Tip De Botton/Armstrong voor de lijder aan deze kwaal, die zo’n tafereel niet kan bewonderen omdat hij het maar een nare bewolkte dag vindt, de molen vervallen en het riviertje smerig en slijmerig: ‘En toch gebeurt er iets opmerkelijks in dit plaatje. We zien dat de kunstenaar zich bewust is van de schaduwkant van het bestaan, maar daar niet te lang bij stilstaat. Hij wil juist naar boven halen wat er lieflijk en mooi aan is. Hij kijkt met overgave naar het goede in de wereld, ook wanneer dat niet zo vanzelfsprekend is. Van Ruisdael doet dus iets essentieels: hij helpt ons iets lief te hebben door met nadruk naar de positieve kanten te kijken.’
Vraag: ‘Het is vaak erg druk in het museum, hoe vind ik al die kwalen, laat staan de mijne?’
Antwoord: ‘Er is een plattegrond van de 150 kunstwerken beschikbaar en er is een multimedia tour gemaakt. Een waarschuwing: de post-it vellen hangen er zo slordig gekruld en lukraak geplaatst bij dat een zoekende ziel ondanks de prachtige kunstwerken allicht een extra kwaal oploopt. Maar ze staan gelukkig voor het grootste deel ook opgesomd in de catalogus van Irma Boom, een bijzondere uitgave met extra lege bladzijden om de eigen malheur te analyseren. Een rustgevend vooruitzicht voor weer thuis op de bank. In de winkel is bovendien het kloeke hard cover boek ‘Art is Therapy’ van uitgeverij Phaidon/Terra te koop. Daarin nog heel veel meer mooie kunstwerken-voor-bij-kwalen.’
Een greep uit de 'kwalen' die De Botton/Armstrong in het Rijks voor de (spot)prijs van een entreekaartje voor u behandelen: ‘Mijn leven draait om drukke zaken, afleiding, chaos, Twitter’/ ‘Ik verlang terug naar die goeie ouwe tijd’/ ‘Kunst gaat toch niet over mijn leven’/ ‘Ik voel de verwaarlozing, verveling en zelfs weerzin die ontstaan zijn door vertrouwdheid’/ ‘Ik laat te veel met me sollen’/ ‘Seks is natuurlijk’/ ‘Ik wil scheiden. Ik ben niet meer verliefd op je’.
Het spreekt vanzelf: Rijksmuseum-directeur Wim Pijbes kondigde al bij de opening aan dat hij voortaan subsidie gaat vragen aan het ministerie van volksgezondheid in plaats van het ministerie van cultuur.
‘Art is Therapy’ in het Rijksmuseum duurt tot en met 7 september. Voor meer informatie: www.rijksmuseum.nl
Links: 'De regenten van het Spinhuis en Nieuwe Werkhuis te Amsterdam' van Karel Dujardin, 1669. Voor bij de kwaal: 'Vertrouw nooit op mensen in machtige posities. Al die politici zijn boeven.'
