One Hundred Thoughts, Seet van Hout. Foto c Danielle Corbijn
Door Lucie Th. Vermij
*‘One hundred thoughts’ heet dit kunstwerk van de Nijmeegse kunstenares Seet van Hout (1957). Het hangt momenteel in Museum Het Valkhof in Nijmegen. Eigenlijk zijn het 100 schilderijtjes: 10 keer 10. Het zijn net pupillen van ogen, of eilanden, of plakjes edelgesteente. Als je er één korte blik op werpt is alles een beetje meer van hetzelfde, variaties op een thema, maar wie dichtbij gaat kijken ontdekt in elk doek een eigen universum. Het is een bonte explosie van verf. Van Hout is gefascineerd door de werking van onze hersenen en door groei, bloei en verval. Zij schildert nooit met kwasten. Schilderijen ontstaan door het gieten van verf op het liggende doek, dunne en nog dunnere verf die een verbinding aangaat en in kleur en vorm aan de plantenwereld refereren. Prachtig vind ik het.
Het is eindelijk dat ik weer eens naar Het Valkhof ga. Jaren geleden bezocht ik er een tentoonstelling met middeleeuwse miniaturen uit het gebedenboek van Katharina van Kleef, die ik erg aansprekend vond, maar daarna las ik over het museum voornamelijk alarmerende berichtgeving, dat het niet goed genoeg was, te weinig bezoekers, niet spraakmakend of toonaangevend, wanbeleid ook en dat de gemeente en provincie de subsidie stopten. De allure van Museum De Fundatie in Zwolle, het Noordbrabants Museum in Den Bosch of het Drents Museum in Assen had het niet.
Ze zijn toch doorgegaan met een nieuwe directeur: kunsthistoricus Hedwig Saam en samen hebben ze een nieuwe visie en nieuw beleid ontwikkeld en de ambitie om de bezoekersaantallen fors omhoog te krijgen. Saam was tot november 2014 directeur van het Museum voor Moderne Kunst en het Historisch Museum in Arnhem. Daarna maakte zij het Militair Museum in Soesterberg tot een succes. Nu schrijft zij in de catalogus bij de eerste grote expositie: 'Te lang heeft volgens de Raad voor Cultuur het culturele aanbod in het teken gestaan van een nationaal perspectief en te lang is als gevolg daarvan de regionale biotoop genegeerd. Anno 2018 is voor veel musea het programmeren van dure blockbusters geen haalbaar financieel model gebleken en de nadruk op publiekstrekkers staat tegelijk experiment en aandacht voor de artistieke productie uit de eigen omgeving in de weg.'
One Hundred Thoughts, Seet van Hout. www.seetvanhout.com
Hoogste tijd dus om weer eens te gaan kijken. Ik kan niet precies aangeven wat er veranderd is: het museum heeft nog steeds dezelfde twee pijlers: enerzijds de archeologie en de geschiedenis van de stad Nijmegen en anderzijds de hedendaagse kunst. Die archeologische vondsten worden nu geloof ik aantrekkelijker gepresenteerd, zodat je al bezoeker nieuwsgierig gemaakt wordt in plaats van afgestoten. De hedendaagse kunst die ze tonen wordt vanaf nu meer geworteld in de eigen stad/regio. ’99 + 1. Kunst van eigen bodem’ heet de tentoonstelling. 99 kunstenaars tonen hun werk.
Wat ik aardig vind aan zowel de presentaties van de archeologische kunst als de tentoonstelling is dat je er heel erg in getrokken wordt. Beeld en teksten weten onmiddellijk je interesse te wekken en je nieuwsgierig te maken. Bij de archeologische afdeling hebben jonge curatoren kunstenaars uitgenodigd om op zoek te gaan naar verborgen sporen van de tijd. Die nemen de archeologische verzameling van Museum Het Valkhof als uitgangspunt om op speelse wijze uit te zoeken hoe we tegen oude en nieuwe voorwerpen aankijken en hoe de betekenis van deze objecten te bepalen.
De tentoonstelling opent met 99 zwart-wit portretfoto’s van de kunstenaars in hun ateliers, waardoor je je – al dan niet als stadgenoot – onmiddellijk met ze verbonden voelt en een glimpje inkijk krijgt in hun fascinaties en ambacht. Bij de tentoonstelling is een groot formaat boek uitgegeven, waarin alle kunstenaars een spread hebben, met het portret, het kunstwerk in kleur en een uitgebreide persoonlijke reflectie van de samensteller / schrijver Nico Huijbregts over zijn bezoek aan het atelier, de kunstenaar en het kunstwerk.
Deelnemers expositie '99 +1. Kunst van eigen bodem'. Museum Het Valkhof. Foto c Danielle Corbijn
99 kunstenaars zijn er veel te veel om hier bij name te noemen. Ik beperk me dus maar tot een aantal die bij mij recht binnen kwamen:
– De beeldengroep 'Binnenstad' van Cor Litjens, een landschapskunstenaar die sculpturen maakt in brons of staal, soms in combinatie met steen. Hij is vooral geïnteresseerd in het stedelijk landschap. Hij maakt monumentale sculpturen en kleine gedetailleerde plastieken. Dit werk is de verbeelding van de stad met zijn huizen, flats, kantoorgebouwen en torens. Los zand en toch aaneengeregen.
– Het video-portret van danser en choreograaf Hans van Manen door de fotograaf Theo Jennissen. Die is inmiddels een eind in de tachtig. Hij laat een behoorlijk verstilde Van Manen zien, thuis tussen zijn geliefde boeken en kunstvoorwerpen.
– De reeks 'Ziek 1 t/m 5 ' (tekeningen op wit canvas) door Sonja Hillen, waarin volstrekt clean en kaal een ziekteproces wordt geschetst in kale ruimtes die voor ernstig zieke mensen heel significant zijn: wachtkamers, spreekkamers, het ziekenhuisbed.
– Het schilderij 'Water XII' door Noëlle Koppers, die 'waterlandschappen' maakt waarin licht, schaduwen en kleuren in het water reflecteren. Ze creëert ermee een surrealistisch landschap met verschillende dieptelagen.
– 'Chasing ones own shadow' door Anneke Ingwersen, een video van een performance waarbij de kunstenaar onder een felle lamp de schaduw van haar eigen tekenende hand probeert te vangen, wat natuurlijk niet lukt.
Zaaloverzicht Museum Het Valkhof. Foto c Stef Verstraten
Deze eerste tentoonstelling in het nieuwe Museum Valkhof slaagt er goed in de bezoeker te openen voor de eigenzinnigheid van de eigen Nijmeegse kunstenaars. Dat benadrukt het belang van de dimensie die kunstenaars toevoegen aan het vertoog dat dagelijks via de media over ons heen valt met als invalshoek economie, politiek, zorg, klimaat, om maar wat te noemen. Dit verstilt. Raakt de essentie. Je dwaalt erlangs, je oog valt op iets, je kunt kijken en je laten raken, je kunt op zoek naar de betekenissen en het mysterie.
De tentoonstelling ’99 + 1. Kunst van eigen bodem in Museum Het Valkhof in Nijmegen duurt tot en met 16 september. Voor meer informatie: http://www.museumhetvalkhof.nl/. Contact auteur: lthvermy@xs4all.nl
Filmpje over de tentoonstelling:
(insluiten: <iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/cwPqWoAO7NM" frameborder="0" allow="autoplay; encrypted-media" allowfullscreen></iframe>
