c Wayne Thiebaud, Two Wedding Cakes, 2015, privé-collectie, c/o Pictoright Amsterdam
Door Lucie Th. Vermij
*De Amerikaanse schilder Wayne Thiebaud is vooral bekend door zijn oneindige reeks schilderijen van taartjes, ijsjes en hotdogs, maar hij heeft veel meer gemaakt dan dat. Zijn tentoonstelling in Museum Voorlinden in Wassenaar is verlengd tot 28 oktober.
Wat zijn verlengingen van tentoonstellingen een zegen. Want er is zo veel te zien en je mist zo gauw zo veel. Ook deze tentoonstelling is in de herkansing. Met zestig werken uit het omvangrijke oeuvre van de (inmiddels 97-jarige en nog altijd actieve) Wayne Thiebaud uit de periode 1961 tot 2018. Er is veel aandacht voor zijn werk geweest, dus de 'beelden' zijn bekend, maar ze in het echt zien is toch een totaal andere belevenis.
c Wayne Thiebaud, Bakery Case, 1996, collectie Museum Voorlinden, c/o Pictoright Amsterdam 2019
Op grond van de plaatjes denk je bij Thiebaud aan taartjes. Ergens zegt hij dat hij voor dat onderwerp koos omdat hij nog nooit een schilderij van een taart had gezien. En vanwege de vorm: 'Ik heb voor mijn werk drie basisvormen genomen: een rechthoek, een ellips of een cirkel, en een driehoek. Nou, eigenlijk is dat een stuk taart. Een taartpunt is een driehoek op een schoteltje...' Zelf spreekt hij eerder over de penseelstreek dan over het onderwerp. Op de tentoonstelling is ‘real live’ te bewonderen hoezeer Thiebaud boetseert met verf. Dát is zijn vak. Over een gesprek dat hij had met collega-schilder Willem de Kooning vertelt hij: 'We konden eindeloos praten over kwastwerk en dergelijke. Dat is overduidelijk de kern van de zaak.' Zo tovert hij met licht en kleur. Hij maakt gebruik van zowel pasteltinten als felle kleuren, zijn schaduwen zijn niet alleen donkere vlakken maar halo's van kleur. Alle schilderijen stralen je tegemoet.
c Wayne Thiebaud, Green Dress, 1966-2017, privé-collectie, c/o Pictoright Amsterdam
Thiebaud (1920) werd in eerste instantie tot de pop art gerekend. De manier waarop hij zijn onderwerpen op het doek zet is ook geïnspireerd door reclame. In de jaren 1937-38 werd hij in Los Angeles opgeleid als reclametekenaar, hij schilderde tot eind jaren veertig reclame-uithangborden en filmposters voor Universal Studios. Maar dat ‘label’ doet tekort aan zijn werk. Pop art-kunstenaars putten uit massamedia, Thiebaud schildert op basis van zijn herinneringen. En zijn 'kwastwerk' staat ver af van de bijna mechanische reproducties van kunstenaars als Andy Warhol.
Zelf zegt Thiebaud dat hij zich heeft laten inspireren door oude en moderne meesters als Rembrandt, Vermeer, Velazquez, Cézanne, Willem de Kooning en Edward Hopper. Zijn techniek noemt hij 'object transference': de verf zodanig overbrengen dat die lijkt op de substantie van het onderwerp. Zo staat de structuur van botercrème heel dichtbij de consistentie van olieverf. De dikke klodders stroperige verf lijken daadwerkelijk op de lagen romig glazuur. Bij het schilderij met vijf hot dogs lijkt het alsof een echt kloddertje mosterd op het worstje ligt.
c Wayne Thiebaud, Y River, 1998, courtesy of the Wayne Thiebaud Foundation, c/o Pictoright Amsterdam
Naast de bekende afbeeldingen zijn er ook zalen met portretten en schilderijen van schoeisel, linten en landschappen. De beelden zijn aan de ene kant hyperrealistisch, maar tegelijkertijd ook vervreemdend. De figuren zijn enorm uitvergroot, uit hun omgeving gelicht en op een witte achtergrond gezet. De schilderijen van mensen zijn geen 'portretten', want ze zijn onpersoonlijk. Ze hebben allemaal dezelfde verbaasde uitdrukking op het gezicht. Hij heeft de mensen die hij schilderde geobjectiveerd, ze maken geen contact met elkaar of met de toeschouwer. In feite hebben ze eenzelfde status als een stuk taart. De landschappelijke schilderijen zijn complexer, dat zijn kleurige composities van beeldfragmenten van steden, landschappen en wegen. Het is een genoegen ze te bestuderen.
Museum Voorlinden is altijd weer een bezoek waard, want de vaste collectie blijft ook bij een tweede en een derde bezoek verrassen. Er zijn nu ook tentoonstellingen die minder monumentale werken uit de collectie een plek geven.
'Stage of Being' (t/m januari 2019) laat zien hoe kunstenaars de mens met al zijn emoties en driften verbeelden. Vijfenveertig werken willen aanzetten tot nadenken over wie we zijn en hoe onze relatie tot anderen is. We leven weliswaar in een wereld van vooruitgang, maar we worstelen met gevoelens van leegte, eenzaamheid en angst. Vroeger boden religies en ideologieën houvast, maar hun rol is danig verbleekt. Kunst vervult voor een deel die rol met reflectie over de betekenis van de dingen. Prachtig is bijvoorbeeld de kolossale foto van Thomas Struth van de Dom in Milaan. Die is op dit beeld slechts de achtergrond van het moderne leven: tientallen mensen staan op de trappen te wachten, ze bellen, ze lezen, ze staren voor zich uit.
'Rhapsody in blue' (t/m maart 2019) heeft weer een heel andere insteek om werken uit de collectie uit te lichten. De titel verwijst naar het beroemde muziekstuk uit 1924 van de Amerikaanse componist George Gershwin: waarin het ritme en de melodie van de jazz samensmelt met elementen uit de klassieke muziek. In deze expositie worden tientallen blauwe werken uit de collectie getoond. Een greep uit de verzameling van moderne en hedendaagse kunst te zien gerangschikt op tinten blauw. Met werk van Louise Bourgeois, Kees van Dongen, Edgar Fernhout, Ellsworth Kelly, Yves Klein, Piero Manzoni, Piet Mondriaan, Maria Roosen, Jan Sluijters, Alex van Warmerdam, om er maar een paar te noemen. Heel verrassend.
Voor meer informatie: http://www.voorlinden.nl
Entree: à 15 euro. Museumjaarkaart niet geldig.
YouTube-filmpje van vlog 'Alles is cultuur' over de tentoonstelling:
Link: https://youtu.be/nAhBDnRgc38
Thomas Struth, De dom van Milaan
