Restauratie Atlas, 1916, restauratoren en werklieden lieten zich vereeuwigen. c Koninklijk Paleis Amsterdam
*François Hemony – befaamd om de zuivere klank en lage (tril)resonantie van zijn klokken - goot in 1664 het klokkenspel voor het nieuwe stadhuis op de Dam dat nog altijd vier keer per uur klanken over de stad strooit. Hij nam ook de bronzen beelden voor de gevels voor zijn rekening, met Atlas die de hemelglobe torst als imposante blikvanger. In 1916 was Atlas aan een grondige restauratie toe: de bol vertoonde scheuren en de ondersteunende stangen waren niet stevig meer. Een foto van de trotse restauratoren en het restauratieverslag zijn te zien op de zomerexpositie ‘Uitgelicht. Verhalen uit het stadspaleis’.
De foto is een duplicaat, het verslag een reproductie: ondertekend door de opzichter werd het origineel met enkele foto’s achtergelaten in de bol in een loden doos met het verzoek ‘ieder die dit schryven leest het weder in de looden doos te doen en die doos weder dicht te soldeeren’. Aldus geschiedde.
Cel 5, koning Lodewijk Napoleon hergebruikte de cellen in de kelder voor de opslag van zijn wijnen , eigen foto
De expositie strooit met verrukkelijke weetjes over gebruik en inrichting. Handig hergebruik van de cellen in de kelder toen de Franse koning Lodewijk Napoleon het stadhuis vanaf 1806 tot paleis transformeerde: ze dienden voortaan als opslagruimte voor de koninklijke wijncollectie, op de deuren werd in elegante krulletters aangegeven welke wijn zich in welke ruimte bevond. Oude inventarisboeken geven een goed zicht op de inrichting in de vroege negentiende eeuw. Van lamp tot kandelaar en van dienblad tot emmer werden veel voorwerpen van blik gemaakt, in gebruik in de kamers van de hofhouding en het overige personeel. Zuinig bewaard, worden er nu een aantal getoond, ze werden aantrekkelijk gedecoreerd.
Een van de 96 'quinquetlampen' voor de kroonluchters in de Burgerzaal, sinds de elektrificatie van de lampen in 1938 als historisch object bewaard. Foto Tom Haartsen, c Koninklijk Paleis Amsterdam
Hendrik Bosch kreeg van Lodewijk Napoleon de eervolle opdracht de kroonluchters voor de Burgerzaal te maken, perfect passend bij de Empirestijl die toen in de mode was aan het Franse hof. Het kostenoverzicht - bewaard in het archief van de Koninklijke Verzamelingen – laat zien dat de koning voor de bestelling van twee sets van vier respectievelijk 3400 en 3206 gulden moest neertellen. Elders wacht de gedetailleerde instructie voor de lampenkamer, verlichten van het enorme paleis was geen sinecure en vergde gedetailleerde aanwijzingen over welk type lamp waar hoorde en wanneer die wel of niet moest branden.
Onder de velen die deze zomer in de schijnwerpers treden, is ruim plaats ingeruimd voor Jacob Vincent, op 1 maart 1900 door koningin Wilhelmina benoemd tot paleisbeiaardier en dat ruim vijftig jaar gebleven. Ruim veertig meter boven de Dam gaf hij elke maandagmiddag een concert. Op 28 april 1952 gaf Vincent – inmiddels 84 jaar – zijn laatste concert, hij had alleen tijdens de hongerwinter verstek moeten laten gaan.
Beiaardier Jacob Vincent, 1911, c Stadsarchief Amsterdam
De expositie ‘Uitgelicht. Verhalen uit het Stadspaleis’ in het Koninklijk Paleis op de Dam duurt tot e met 16 september. Voor meer informatie: http://www.paleisamsterdam.nl
