Twee portretten van een man en een vrouw, Johannes Thopas, 1646, Fondation Custodia, foto Museum Het Rembrandthuis
* De doof geboren Johannes Thopas (ca. 1626 – 1688/95) was een van de weinige kunstenaars in de Gouden Eeuw die zich hadden gespecialiseerd in de getekende portretkunst. Hij was vooral virtuoos in loodstift op perkament. Het Rembrandthuis is erin geslaagd bijna veertig van zijn mooiste portretten bij elkaar te brengen, bijna de helft van zijn overgeleverde oeuvre. Dat bevindt zich in belangrijke binnen- en buitenlandse prentenkabinetten en particuliere verzamelingen en was in Nederland tot nu toe niet in deze omvang te zien.
Zijn vroegst bekende werken uit 1646, in de collectie van de Fondation Custodia in Parijs, tonen dat Thopas al jong een bijzonder getalenteerde tekenaar was. Hij portretteerde zowel bekende als onbekende personen. Door de modieuze aankleding van zijn klanten bieden zijn portretten volgens Het Rembrandthuis ‘een fraai tijdsbeeld’. Prof. Rudi Ekkart, oud-directeur van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, schreef de rijk geïllustreerde oeuvrecatalogus die ter gelegenheid van de expositie verschijnt, onder redactie van Peter van den Brink.
De kunstenaar werd in Arnhem geboren, na het overlijden van zijn vader hertrouwde zijn moeder een burgemeester van Emmerich. Daarna werkte Thopas in Amsterdam, Haarlem en Assendelft, vanwege zijn handicap altijd onder de hoede van een voogd en inwonend bij familieleden. Op de expositie draait een nieuwe film over Thopas: Mike Bloom van de Stichting Welzijn Doven Amsterdam treedt daarin op als gebarentolk. Het Rembrandthuis biedt speciale rondleidingen door een gebarentolk voor doven en slechthorenden aan.
De expositie ‘Briljant getekend: portretten van Johannes Thopas’ in het Rembrandthuis (Jodenbreestraat 4, Amsterdam) duurt van 11 juli tot en met 5 oktober. Voor meer informatie: www.rembrandthuis.nl
Portret van een jongeman afgestudeerd in Utrecht, Johannes Thopas, 1649 (c) Sothebys Amsterdam. Foto Het Rembrandthuis
